Tội Gây Rối Trật Tự Công Cộng: Định Nghĩa, Yếu Tố & Quy Định Pháp Luật 2025

Gây rối trật tự công cộng là hành vi nguy hiểm cho xã hội, xâm phạm đến trật tự, an toàn xã hội và nếp sống văn minh. Vậy, tội gây rối trật tự công cộng là gì? Bài viết này của mncatlinhdd.edu.vn sẽ cung cấp một cái nhìn tổng quan về tội danh này theo quy định của pháp luật Việt Nam hiện hành.

Các Yếu Tố Cấu Thành Tội Gây Rối Trật Tự Công Cộng

Để xác định một hành vi có cấu thành tội “Gây rối trật tự công cộng” hay không, cần xem xét các yếu tố sau:

1. Cơ Sở Pháp Lý

• Bộ luật Hình sự năm 1999 (sửa đổi, bổ sung năm 2009): Điều 245 quy định về tội “Gây rối trật tự công cộng”, yêu cầu hậu quả nghiêm trọng hoặc đã bị xử phạt hành chính về hành vi này hoặc đã bị kết án về tội này.
• Bộ luật Hình sự năm 2015 (sửa đổi, bổ sung năm 2017): Điều 318 quy định tội này với yêu cầu “gây ảnh hưởng xấu đến an ninh, trật tự, an toàn xã hội” hoặc đã bị xử phạt hành chính hoặc đã bị kết án về tội này.

Lưu ý: So với BLHS 1999, BLHS 2015 có sự thay đổi về yêu cầu cấu thành tội. Theo đó, chỉ cần hành vi “gây ảnh hưởng xấu” là đủ, không nhất thiết phải gây ra hậu quả nghiêm trọng.

2. Các Mặt Cấu Thành Tội Phạm

• Chủ thể của tội phạm:
  • Là người từ đủ 16 tuổi trở lên.
  • Có năng lực trách nhiệm hình sự.
• Khách thể của tội phạm:
  • Xâm phạm các quy tắc, nội quy, điều lệ về trật tự công cộng.
  • Xâm phạm trực tiếp đến trật tự chung, nếp sống văn minh.
  • Ảnh hưởng đến hoạt động bình thường tại nơi công cộng.
• Mặt chủ quan của tội phạm:
  • Người phạm tội thực hiện hành vi với lỗi cố ý.
• Mặt khách quan của tội phạm:
  • Hành vi gây rối trật tự công cộng gây ảnh hưởng xấu đến an ninh, trật tự, an toàn xã hội.
  • Các hành vi cụ thể:
    • Coi thường trật tự chung bằng lời nói, cử chỉ gây mất trật tự.
    • Càn quấy, hành hung người khác (chưa gây thương tích) ở nơi đông người (nhà ga, bến xe, rạp hát, công viên…).
    • Gây lộn xộn, ảnh hưởng đến trật tự chung.
    • Hò hét, đuổi đánh nhau trên đường phố.
    • Lôi kéo, kích động người khác cùng tham gia.

Ví dụ: Một nhóm thanh niên tụ tập trước cổng bệnh viện la hét, gây mất trật tự, ảnh hưởng đến sự nghỉ ngơi của bệnh nhân và hoạt động của bệnh viện có thể bị xem là gây rối trật tự công cộng.

3. Nơi Công Cộng

• Là nơi tập trung đông người: công viên, rạp hát, nhà ga, bến xe, đường phố…
• Nơi trao đổi hàng hóa, vui chơi giải trí của công dân.

Lưu Ý Quan Trọng

• Hành vi kèm theo đập phá tài sản hoặc có vũ khí: Tùy trường hợp, có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự thêm về tội hủy hoại hoặc cố ý làm hư hỏng tài sản (Điều 178 BLHS).
• Hành vi chống người thi hành công vụ: Có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự theo Điều 330 BLHS về tội “Chống người thi hành công vụ”.
• Hành vi gây thiệt hại đến tính mạng, sức khỏe người khác: Tùy trường hợp, phải chịu trách nhiệm hình sự về các tội tương ứng và tội “Gây rối trật tự công cộng” theo nguyên tắc phạm nhiều tội.

Vướng Mắc Trong Thực Tiễn

• Nghị quyết 02/2003/NQ-HĐTP hết hiệu lực: Nghị quyết này hướng dẫn cụ thể về “gây hậu quả nghiêm trọng” nhưng đã hết hiệu lực từ 8/10/2021 (theo Quyết định 355/QĐ-TANDTC).
• Thiếu hướng dẫn chi tiết về “gây ảnh hưởng xấu đến an ninh, trật tự, an toàn xã hội”: Dù BLHS 2015 đã có hiệu lực từ 01/01/2018, nhưng đến nay vẫn chưa có văn bản hướng dẫn cụ thể, gây khó khăn cho cơ quan tố tụng.

Kiến Nghị

• Tạm thời áp dụng hướng dẫn tại Nghị quyết 02/2003/NQ-HĐTP: Trong khi chờ văn bản hướng dẫn mới, cơ quan tố tụng có thể tham khảo các trường hợp “gây hậu quả nghiêm trọng” theo Nghị quyết 02/2003/NQ-HĐTP để xử lý, đảm bảo nguyên tắc có lợi cho người phạm tội.
• Đề nghị ban hành văn bản hướng dẫn cụ thể: Để đảm bảo tính nghiêm minh, thống nhất của pháp luật, các cơ quan có thẩm quyền cần sớm ban hành văn bản hướng dẫn về hành vi gây rối trật tự công cộng “gây ảnh hưởng xấu đến an ninh, trật tự, an toàn xã hội”.

Kết Luận

Tội gây rối trật tự công cộng là một trong những tội xâm phạm nghiêm trọng đến trật tự xã hội. Việc hiểu rõ các yếu tố cấu thành tội, các hành vi vi phạm và mức xử phạt là vô cùng quan trọng để mỗi người dân nâng cao ý thức tuân thủ pháp luật, góp phần xây dựng một xã hội trật tự, an toàn.

Tài Liệu Tham Khảo

• Bộ luật Hình sự 1999 sửa đổi, bổ sung 2009.
• Bộ luật Hình sự 2015 sửa đổi, bổ sung 2017.
• Bộ luật Tố tụng hình sự 2015.
• Quyết định số 355/QĐ-TANDTC về việc công bố danh mục văn bản quy phạm pháp luật hết hiệu lực toàn bộ thuộc lĩnh vực của TANDTC.
• TS. Trần Văn Biên, TS Đinh Thế Hưng, Bình luận khoa học Bộ luật Hình sự năm 2015 (Sửa đổi, bổ sung năm 2017), NXB Thế giới.

Lưu ý: Bài viết này chỉ mang tính chất cung cấp thông tin, không thay thế cho ý kiến tư vấn pháp lý chuyên nghiệp. Nếu bạn có bất kỳ thắc mắc nào liên quan đến vấn đề này, vui lòng liên hệ với luật sư hoặc chuyên gia pháp lý để được tư vấn chi tiết.