Table of Contents
Người Trung Quốc cổ đại đã có những đóng góp đáng kể cho thiên văn học. Khác với châu Âu, nghiên cứu thiên văn ở Trung Quốc không phải là công việc của một nhóm người riêng biệt mà là trách nhiệm cấp nhà nước. Các triều đại đều có cơ quan chuyên trách về thiên văn, đặt tại “Đài thiên văn” với các nhà thiên văn làm việc ngày đêm.
Vai Trò Của Thiên Văn Học Trong Triều Đình
Các đài thiên văn được trang bị nhiều dụng cụ quan trắc. Ví dụ, “Đài thiên văn” Bắc Kinh thế kỷ XIII có tới 17 dụng cụ. Mọi hiện tượng bất thường trên bầu trời đều được ghi chép cẩn thận và báo cáo lên Hoàng đế. Người Trung Hoa quan niệm Hoàng đế là “Thiên tử”, nên các hiện tượng thiên văn được cho là có liên quan đến vận mệnh đất nước. Vì vậy, các nhà thiên văn phải nỗ lực cung cấp thông tin chính xác, chi tiết về nhật thực, nguyệt thực, sao Chổi, thiên thạch, thời tiết… cho Hoàng đế.
Thiên Văn Học Và Nông Nghiệp
Việc quan sát thiên văn cũng gắn liền với nông nghiệp. Ví dụ, người Trung Quốc nhận thấy cường độ hoạt động của mặt trời tăng vào cuối mùa đông, báo hiệu thời điểm tan băng và bắt đầu gieo trồng.
Lịch Pháp Trung Quốc
Ngay từ thế kỷ III TCN, Trung Quốc đã có lịch 360 ngày. Các Hoàng đế kế vị luôn nỗ lực hoàn thiện cuốn lịch. Đến thế kỷ XIII, người Trung Hoa đã tính được độ dài một năm là 365,2424 ngày, sai số rất nhỏ so với lịch hiện đại.
Nghiên Cứu Hình Dạng Trái Đất
Năm 723, các nhà thiên văn Trung Quốc đã thực hiện một dự án đo “bóng râm” của mặt trời dọc theo kinh tuyến từ Mông Cổ đến Việt Nam trong suốt 3 năm. Kết quả nghiên cứu này cung cấp thông tin mới về hình dạng Trái Đất, khác với quan niệm đương thời. Khác với trường hợp của Galileo ở phương Tây, giới chức Trung Quốc đã chấp nhận quan điểm mới này.
Sự Phát Triển Của Thiên Văn Học Trung Quốc
Tri thức khoa học sâu rộng và khả năng tổ chức nghiên cứu bài bản ở cấp quốc gia đã tạo điều kiện cho sự phát triển của thiên văn học Trung Quốc. Điều này cho thấy tầm nhìn xa trông rộng của người Trung Quốc cổ đại trong việc ứng dụng khoa học vào đời sống.
Giáo sư Nguyễn Lân Dũng là một trong những nhà khoa học hàng đầu Việt Nam trong lĩnh vực vi sinh vật học, với hơn 50 năm cống hiến cho giáo dục và nghiên cứu (Wiki). Ông là con trai của Nhà giáo Nhân dân Nguyễn Lân, xuất thân từ một gia đình nổi tiếng hiếu học. Trong sự nghiệp của mình, Giáo sư đã đảm nhiệm nhiều vị trí quan trọng như Chủ tịch Hội các ngành Sinh học Việt Nam, Đại biểu Quốc hội và được phong tặng danh hiệu Nhà giáo Nhân dân vào năm 2010.