Tết Hàn Thực Là Gì? Nguồn Gốc, Ý Nghĩa & Phong Tục Ăn Bánh Trôi, Chay

Nguồn Gốc Và Ý Nghĩa Của Tết Hàn Thực 3/3 Âm Lịch

Nguồn Gốc Tết Hàn Thực

Tết Hàn Thực có nguồn gốc từ Trung Quốc, gắn liền với câu chuyện cảm động về lòng trung thành của Giới Tử Thôi. Chuyện kể rằng, vào thời Xuân Thu, Tấn Văn Công gặp loạn phải lưu vong. Giới Tử Thôi, một hiền sĩ, đã theo phò tá và giúp vua nhiều mưu kế. Trong một lần lánh nạn, khi lương thực cạn kiệt, Giới Tử Thôi đã lén cắt thịt đùi mình nấu cho vua ăn. Cảm động trước tấm lòng của ông, Tấn Văn Công hứa sẽ trọng thưởng sau khi giành lại được ngai vàng.

Tuy nhiên, sau khi trở lại ngôi vua, Tấn Văn Công lại quên mất Giới Tử Thôi. Vị hiền sĩ không oán giận, cùng mẹ vào núi Điền Sơn ở ẩn. Sau này, Tấn Văn Công nhớ ra và tìm cách mời Giới Tử Thôi về triều nhưng ông từ chối. Vua hạ lệnh đốt rừng để ép ông ra, nhưng Giới Tử Thôi và mẹ quyết không khuất phục, chấp nhận chết cháy.

Hối hận trước hành động của mình, Tấn Văn Công lập miếu thờ Giới Tử Thôi và ra lệnh vào ngày 3 tháng 3 hàng năm phải kiêng lửa, chỉ ăn đồ ăn nguội để tưởng nhớ ông. Từ đó, ngày này được gọi là Tết Hàn Thực.

Ý Nghĩa Của Tết Hàn Thực 3/3 Âm Lịch Ở Việt Nam

Mặc dù có nguồn gốc từ Trung Quốc, Tết Hàn Thực ở Việt Nam đã mang những nét văn hóa riêng, đậm đà bản sắc dân tộc. Vào ngày này, người Việt không kiêng lửa mà vẫn nấu nướng bình thường. Thay vào đó, người Việt sáng tạo ra bánh trôi, bánh chay – những món ăn nguội đặc trưng, mang ý nghĩa tượng trưng cho “hàn thực”.

Tết Hàn Thực của người Việt chủ yếu mang ý nghĩa hướng về cội nguồn, tưởng nhớ công ơn của tổ tiên. Ví dụ, người dân có tục lệ dâng bánh trôi lên Hai Bà Trưng vào ngày 6/3 (Âm lịch) ở Hà Nội. Bên cạnh đó, vào ngày Giỗ Tổ Hùng Vương 10/3 (Âm lịch), người Việt từ khắp mọi miền đất nước lại về Đền Hùng (Phú Thọ) để thắp hương và dâng cúng bánh trôi, bánh chay, thể hiện lòng biết ơn sâu sắc đối với tổ tiên. Như vậy, Tết Hàn Thực ở Việt Nam không chỉ là một ngày lễ đơn thuần mà còn là dịp để mỗi người con đất Việt bày tỏ lòng thành kính, biết ơn đối với những người đã khuất.

Bánh Trôi, Bánh Chay – Tinh Hoa Ẩm Thực Trong Ngày Tết Hàn Thực

Bánh trôi, bánh chay không chỉ là món ăn đặc trưng mà còn là biểu tượng văn hóa của Tết Hàn Thực ở Việt Nam. Từ xa xưa, bánh trôi bánh chay đã đi vào thơ ca, trở thành món ăn quen thuộc, gần gũi trong đời sống người Việt.

• Bánh Trôi: Viên bánh nhỏ nhắn, trắng mịn, bên trong là nhân đường đỏ ngọt ngào. Bánh được luộc trong nước sôi, khi nổi lên là chín tới.
• Bánh Chay: Bánh tròn dẹt, không nhân, thường được ăn kèm với nước đường.

Cả hai loại bánh đều được làm từ bột gạo nếp thơm ngon. Thưởng thức bánh trôi, bánh chay trong ngày Tết Hàn Thực, ta như cảm nhận được hương vị truyền thống, ôn lại những câu chuyện lịch sử, văn hóa của dân tộc. Nhiều người còn cho rằng, ăn bánh trôi bánh chay vào ngày này là để tưởng nhớ về sự tích “bọc trăm trứng” của Âu Cơ. Theo đó, trăm viên bánh nhỏ tượng trưng cho trăm quả trứng của mẹ Âu Cơ. Bánh trôi tượng trưng cho 50 người con theo mẹ lên rừng, bánh chay tượng trưng cho 50 người con theo cha xuống biển.

Tục làm bánh trôi, bánh chay đã trở thành một phần không thể thiếu trong ngày Tết Hàn Thực của người Việt. Mỗi dịp Tết đến, mọi người lại nô nức chuẩn bị nguyên liệu, cùng nhau làm bánh, tạo nên không khí ấm cúng, sum vầy. Hương vị thơm ngon, đặc trưng của bánh trôi, bánh chay không chỉ làm phong phú thêm ẩm thực truyền thống mà còn góp phần làm cho ngày Tết Hàn Thực thêm ý nghĩa.

Tết Hàn Thực 3/3 (Âm lịch) không chỉ là một ngày lễ truyền thống mà còn là dịp để tôn vinh những giá trị văn hóa tốt đẹp của dân tộc Việt Nam. Bánh trôi, bánh chay, những món ăn sáng tạo, độc đáo, đậm đà bản sắc quê hương, đã trở thành biểu tượng của ngày lễ này.

Nguồn: https://mncatlinhdd.edu.vn/ Tác giả: Nguyễn Lân dũng