Sự Cố An Ninh Mạng: Định Nghĩa & Quy Trình Xử Lý Theo Luật 2018

Sự cố an ninh mạng là gì theo Luật An ninh mạng 2018?

Trong bối cảnh số hóa ngày càng sâu rộng, an ninh mạng trở thành một yếu tố sống còn đối với mọi tổ chức và cá nhân. Để đảm bảo an ninh mạng một cách hiệu quả, việc hiểu rõ các quy định của pháp luật, đặc biệt là Luật An ninh mạng 2018, là vô cùng quan trọng. Bài viết này sẽ đi sâu vào khái niệm “sự cố an ninh mạng” theo Luật An ninh mạng 2018, giúp bạn nắm vững định nghĩa, các yếu tố cấu thành, và quy trình xử lý để bảo vệ hệ thống thông tin của mình một cách tốt nhất.

Định nghĩa sự cố an ninh mạng theo Luật An ninh mạng 2018

Theo Khoản 13, Điều 2 của Luật An ninh mạng 2018, “sự cố an ninh mạng” được định nghĩa là:

“Một sự kiện bất ngờ xảy ra trong không gian mạng gây nguy hại đến an ninh quốc gia, trật tự an toàn xã hội, quyền và lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân.”

Định nghĩa này nhấn mạnh tính chất bất ngờ và hậu quả nghiêm trọng của sự cố an ninh mạng, không chỉ ảnh hưởng đến hệ thống thông tin mà còn có thể gây tổn hại đến an ninh quốc gia và trật tự xã hội.

Các yếu tố cấu thành sự cố an ninh mạng

Để xác định một sự kiện có phải là sự cố an ninh mạng hay không, cần xem xét các yếu tố sau:

1. Tính bất ngờ: Sự kiện xảy ra một cách không lường trước, không có kế hoạch trước.
2. Không gian mạng: Sự kiện xảy ra trong môi trường không gian mạng, liên quan đến các hệ thống thông tin, mạng máy tính, thiết bị điện tử.
3. Nguy hại: Sự kiện gây ra hoặc có khả năng gây ra các tác động tiêu cực đến:

• An ninh quốc gia: Gây ảnh hưởng đến chủ quyền, an ninh, chế độ chính trị, kinh tế, văn hóa, xã hội của Việt Nam.
• Trật tự an toàn xã hội: Gây rối loạn, làm mất ổn định xã hội, ảnh hưởng đến tính mạng, sức khỏe, tài sản của người dân.
• Quyền và lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân: Xâm phạm đến quyền sở hữu trí tuệ, bí mật kinh doanh, thông tin cá nhân, tài sản và các quyền lợi khác được pháp luật bảo vệ.

Phân loại sự cố an ninh mạng

Luật An ninh mạng 2018 không trực tiếp phân loại sự cố an ninh mạng, nhưng có thể phân loại dựa trên mức độ nghiêm trọng và phạm vi ảnh hưởng, cụ thể như sau (tham khảo thêm từ các văn bản hướng dẫn và thực tiễn):

• Mức độ nghiêm trọng:

• Sự cố ở mức độ thấp: Chỉ gây ảnh hưởng nhỏ đến hoạt động của hệ thống thông tin, không gây thiệt hại lớn về tài sản hoặc uy tín.
• Sự cố ở mức độ trung bình: Gây ảnh hưởng đến hoạt động của hệ thống thông tin, gây thiệt hại về tài sản hoặc uy tín ở mức độ nhất định.
• Sự cố ở mức độ nghiêm trọng: Gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến hoạt động của hệ thống thông tin, gây thiệt hại lớn về tài sản hoặc uy tín, ảnh hưởng đến an ninh quốc gia và trật tự an toàn xã hội.
• Sự cố ở mức độ đặc biệt nghiêm trọng: Gây ảnh hưởng đặc biệt nghiêm trọng đến hoạt động của hệ thống thông tin, gây thiệt hại đặc biệt lớn về tài sản hoặc uy tín, đe dọa đến an ninh quốc gia và trật tự an toàn xã hội.

• Phạm vi ảnh hưởng:

• Sự cố cục bộ: Chỉ xảy ra trong một hệ thống thông tin cụ thể, không lan rộng ra các hệ thống khác.
• Sự cố diện rộng: Xảy ra trên nhiều hệ thống thông tin, có khả năng lan rộng ra phạm vi lớn hơn.
• Theo đối tượng bị tấn công:
• Sự cố liên quan đến cơ sở hạ tầng thông tin quốc gia
• Sự cố liên quan đến hệ thống thông tin của chính phủ
• Sự cố liên quan đến các tổ chức, doanh nghiệp và cá nhân

Trách nhiệm và quy trình xử lý sự cố an ninh mạng

Khi xảy ra sự cố an ninh mạng, các tổ chức và cá nhân có trách nhiệm:

1. Báo cáo sự cố: Thông báo ngay lập tức cho cơ quan chức năng có thẩm quyền (như Cục An ninh mạng và phòng, chống tội phạm sử dụng công nghệ cao – A05, Bộ Công an) về sự cố xảy ra.
2. Phối hợp điều tra: Cung cấp thông tin và phối hợp với cơ quan chức năng trong quá trình điều tra, xác minh nguyên nhân và khắc phục hậu quả của sự cố.
3. Thực hiện biện pháp khắc phục: Triển khai các biện pháp kỹ thuật và nghiệp vụ để ngăn chặn sự lan rộng của sự cố, khôi phục hệ thống thông tin và dữ liệu.
4. Bảo vệ hiện trường: Bảo vệ các dấu vết, bằng chứng liên quan đến sự cố để phục vụ công tác điều tra.

Quy trình xử lý sự cố an ninh mạng thường bao gồm các bước sau:

1. Phát hiện và xác định: Nhận diện sự cố và xác định mức độ nghiêm trọng, phạm vi ảnh hưởng.
2. Ứng cứu: Thực hiện các biện pháp khẩn cấp để ngăn chặn sự lan rộng của sự cố và giảm thiểu thiệt hại.
3. Điều tra: Thu thập thông tin, phân tích nguyên nhân và phương thức tấn công.
4. Khắc phục: Khôi phục hệ thống thông tin và dữ liệu, vá lỗ hổng bảo mật.
5. Phục hồi: Đưa hệ thống trở lại hoạt động bình thường.
6. Báo cáo và rút kinh nghiệm: Tổng kết, đánh giá và rút ra các bài học kinh nghiệm để phòng ngừa các sự cố tương tự trong tương lai.

Ví dụ về một số sự cố an ninh mạng đã xảy ra:

• Tấn công ransomware vào hệ thống của các bệnh viện, gây gián đoạn hoạt động khám chữa bệnh.
• Sự cố rò rỉ thông tin cá nhân của hàng triệu khách hàng từ các trang thương mại điện tử.
• Các cuộc tấn công DDoS (tấn công từ chối dịch vụ) vào các trang web của cơ quan nhà nước.

Kết luận

Hiểu rõ định nghĩa và các quy định liên quan đến sự cố an ninh mạng theo Luật An ninh mạng 2018 là yếu tố then chốt để đảm bảo an ninh mạng cho tổ chức và cá nhân. Việc chủ động nâng cao nhận thức, tăng cường các biện pháp phòng ngừa, và tuân thủ quy trình xử lý sự cố là những hành động cần thiết để bảo vệ hệ thống thông tin và dữ liệu của bạn trước các nguy cơ tiềm ẩn.

Tài liệu tham khảo

• Luật An ninh mạng số 24/2018/QH14 được Quốc hội thông qua ngày 12 tháng 6 năm 2018.
• Các văn bản hướng dẫn thi hành Luật An ninh mạng (Nghị định, Thông tư của các Bộ, ngành liên quan).

Nguồn: https://mncatlinhdd.edu.vn/ Tác giả: Nguyễn Lân dũng