Phòng bệnh do virus: Biện pháp hữu hiệu bảo vệ sức khỏe toàn diện

Phòng chống bệnh truyền nhiễm: Giải pháp chủ động bảo vệ sức khỏe toàn diện

Các bệnh truyền nhiễm vẫn luôn là mối đe dọa hàng đầu đối với sức khỏe cộng đồng trên toàn cầu. Đặc biệt, trẻ em, người mắc bệnh mãn tính, người suy giảm miễn dịch và người cao tuổi là những đối tượng dễ bị tổn thương nhất khi mắc bệnh truyền nhiễm, có thể phải đối mặt với những hậu quả nghiêm trọng. May mắn thay, chúng ta có nhiều cách đơn giản, an toàn và hiệu quả để phòng chống bệnh truyền nhiễm. Bài viết này sẽ cung cấp những thông tin hữu ích giúp bạn chủ động bảo vệ sức khỏe bản thân và cộng đồng.

Tại sao cần chủ động phòng ngừa bệnh truyền nhiễm?

Chủ động phòng chống bệnh truyền nhiễm không chỉ giúp mỗi cá nhân ngăn ngừa bệnh tật và giảm thiểu những tác động tiêu cực do nhiễm trùng gây ra, mà còn góp phần ngăn chặn sự lây lan và bùng phát dịch bệnh trong cộng đồng. Việc thiếu ý thức phòng ngừa có thể dẫn đến những di chứng nghiêm trọng, thậm chí là tử vong.

Đại dịch COVID-19 là một ví dụ điển hình cho thấy tác động tàn khốc của bệnh truyền nhiễm. Đại dịch này đã gây ra những thiệt hại to lớn về nhân mạng và tạo ra những thách thức chưa từng có đối với hệ thống y tế toàn cầu. Sự gián đoạn kinh tế – xã hội do đại dịch gây ra cũng vô cùng nặng nề, đẩy hàng chục triệu người vào cảnh nghèo đói và làm gia tăng số lượng người bị suy dinh dưỡng. [1]

Do đó, việc chủ động thực hiện các biện pháp phòng chống bệnh truyền nhiễm là vô cùng quan trọng để bảo vệ sức khỏe cá nhân và cộng đồng, đồng thời giảm thiểu những hậu quả tiêu cực đối với xã hội và nền kinh tế.

Vậy, biện pháp hữu hiệu nhất để phòng bệnh do virus gây ra là gì?

Dưới đây là hướng dẫn chi tiết về các biện pháp phòng chống bệnh truyền nhiễm hiệu quả:

1. Tiêm chủng đầy đủ:

Vắc xin giúp cơ thể tạo ra hệ miễn dịch chủ động, làm giảm nguy cơ mắc bệnh truyền nhiễm bằng cách mô phỏng quá trình nhiễm bệnh tự nhiên. Khi cơ thể tiếp xúc với tác nhân gây bệnh thực sự, hệ miễn dịch đã được “huấn luyện” sẽ nhanh chóng nhận diện và tiêu diệt, ngăn ngừa hoặc giảm nhẹ triệu chứng bệnh.

Mặc dù một số ít trường hợp có thể mắc bệnh sau khi tiêm vắc xin, nhưng triệu chứng và biến chứng thường nhẹ hơn nhiều so với những người không tiêm phòng. Các tổ chức y tế lớn trên thế giới đều khẳng định tiêm chủng là biện pháp phòng chống bệnh truyền nhiễm an toàn, hiệu quả và chủ động nhất. [2]

Trẻ em là đối tượng đặc biệt dễ bị tấn công bởi các mầm bệnh, do đó việc tiêm chủng đúng lịch, đủ liều là vô cùng quan trọng để bảo vệ sức khỏe và ngăn ngừa nguy cơ bệnh tật cho trẻ.

2. Vệ sinh cá nhân, rửa tay thường xuyên:

Rửa tay thường xuyên là một trong những biện pháp đơn giản nhưng hiệu quả nhất để ngăn ngừa sự lây lan của bệnh truyền nhiễm. Hãy tạo thói quen rửa tay sau khi đi vệ sinh, trước khi chế biến thực phẩm hoặc ăn uống, sau khi chăm sóc cây cảnh hoặc làm bất kỳ công việc gì gây bẩn tay. Ngoài ra, cần rửa tay sạch sẽ sau khi xì mũi, ho, hắt hơi, vuốt ve hoặc cho thú cưng ăn, sau khi thăm hoặc chăm sóc người bệnh để phòng tránh lây bệnh cho người khác.

Tham khảo quy trình rửa tay thường quy theo hướng dẫn của Bộ Y tế:

• Bước 1: Làm ướt tay bằng nước sạch, lấy xà phòng và chà xát hai lòng bàn tay vào nhau.
• Bước 2: Chà lòng bàn tay này lên mu bàn tay và kẽ ngoài các ngón tay của bàn tay kia và ngược lại.
• Bước 3: Chà hai lòng bàn tay vào nhau, miết mạnh các kẽ ngón tay.
• Bước 4: Chà mặt ngoài các ngón tay của bàn tay này vào lòng bàn tay kia (móc các ngón tay vào nhau).
• Bước 5: Dùng bàn tay này xoay ngón cái của bàn tay kia và ngược lại.
• Bước 6: Xoay các đầu ngón tay của bàn tay này vào lòng bàn tay kia và ngược lại.

Rửa sạch tay dưới vòi nước chảy đến cổ tay và lau khô bằng khăn sạch.

Việc sử dụng chung đồ dùng cá nhân, đặc biệt là những vật dụng tiếp xúc với nước bọt (như bàn chải đánh răng, son môi) hoặc máu (dao cạo râu, bấm móng tay) tạo điều kiện thuận lợi cho việc lây lan vi trùng và bệnh tật. Khi ăn uống chung, tốt nhất mỗi người nên có một phần ăn riêng. Ngoài ra, không nên dùng chung ly uống nước để tránh lây nhiễm bệnh.

Nhà bếp và phòng tắm là những nơi có nhiều vi trùng và vi khuẩn, do đó cần đặc biệt chú ý giữ gìn vệ sinh sạch sẽ. Thường xuyên lau chùi các bề mặt bằng xà phòng và nước, sau đó khử trùng bằng dung dịch chuyên dụng. Nhớ đeo găng tay khi sử dụng chất khử trùng và rửa tay sạch sẽ sau khi hoàn thành. [3]

Chó mèo có thể bị nhiễm bọ ve và mang theo các mầm bệnh nguy hiểm như viêm não, bệnh Lyme khi đi dạo ngoài trời. Để bảo vệ sức khỏe cho cả gia đình, hãy đưa thú cưng đi khám thú y định kỳ và đảm bảo chúng được tiêm phòng đầy đủ. Ngoài ra, cần vệ sinh sạch sẽ giường, hộp vệ sinh của thú cưng và không cho chúng ăn đồ sống hoặc uống nước trong nhà vệ sinh.

Các loài gặm nhấm và côn trùng có thể mang mầm bệnh, vì vậy việc loại bỏ chúng khỏi không gian sống là vô cùng quan trọng. Hãy đậy kín thùng đựng thức ăn và rác, bịt kín các lỗ hổng và vết nứt trên tường nhà, đồng thời khử trùng những khu vực có dấu hiệu của sâu bệnh. Nếu không thể tự xử lý, hãy liên hệ với các chuyên gia diệt côn trùng để được hỗ trợ.

Một chế độ dinh dưỡng lành mạnh đóng vai trò quan trọng trong việc xây dựng hệ miễn dịch khỏe mạnh. Các nhà khoa học đã chứng minh rằng vitamin C, vitamin D, kẽm, selen, sắt và protein (bao gồm cả axit amin glutamine) đóng vai trò then chốt trong sự phát triển và chức năng của tế bào miễn dịch. Những chất dinh dưỡng này có thể được tìm thấy trong nhiều loại thực phẩm như bông cải xanh, ớt chuông, tỏi, gừng, thịt gà, tôm, cua,…

Nghiên cứu hiện nay cũng tập trung vào vai trò của hệ vi sinh vật đường ruột đối với chức năng miễn dịch. Một chế độ ăn giàu chất xơ với nhiều trái cây, rau xanh, ngũ cốc nguyên hạt và các loại đậu sẽ hỗ trợ sự phát triển và duy trì các vi khuẩn có lợi trong đường ruột, từ đó tăng cường hệ miễn dịch.

Để phòng chống bệnh truyền nhiễm bằng dinh dưỡng, hãy bổ sung các thực phẩm như sữa chua, dưa muối, trà kombucha, kimchi, súp miso, hành tây, măng tây, rau bồ công anh, chuối và rong biển vào chế độ ăn uống hàng ngày.

Nhà bếp là nơi có nguy cơ cao chứa nhiều vi khuẩn. Do đó, cần thực hiện nghiêm ngặt các biện pháp an toàn vệ sinh thực phẩm để phòng chống bệnh truyền nhiễm:

• Luôn rửa tay trước và sau khi chuẩn bị thức ăn.
• Rửa sạch trái cây và rau quả.
• Ăn chín uống sôi, hạn chế hoặc không ăn thức ăn tái/sống.
• Lau sạch nơi để thực phẩm sống.
• Rửa kỹ các dụng cụ và thớt đã sử dụng để sơ chế thực phẩm sống.
• Không sử dụng chung dụng cụ hoặc thớt chế biến thịt sống và thực phẩm chín.
• Đảm bảo thực phẩm được nấu ở nhiệt độ thích hợp.

Giấc ngủ chất lượng đóng vai trò quan trọng trong việc tăng cường hệ miễn dịch. Khi ngủ, cơ thể sản xuất ra các protein gọi là cytokine, giúp chống lại viêm nhiễm và bệnh tật. Để cải thiện chất lượng giấc ngủ, hãy tạo thói quen thư giãn trước khi ngủ như thiền định, xông tinh dầu hoặc chăm sóc da.

Tập thể dục thường xuyên với cường độ vừa phải (30-60 phút mỗi ngày) đã được chứng minh là có hiệu quả trong việc tăng cường khả năng miễn dịch của cơ thể. Việc tập luyện đều đặn giúp củng cố hệ thống miễn dịch và cải thiện quá trình trao đổi chất.

Theo Bộ Y tế và Dịch vụ Nhân sinh Hoa Kỳ (HHS), người trưởng thành nên tập thể dục nhịp điệu với cường độ vừa phải ít nhất 150–300 phút hoặc 75 phút hoạt động thể chất cường độ cao mỗi tuần. HHS cũng khuyến khích tập luyện các nhóm cơ chính ở chân, hông, lưng, bụng, ngực, vai và cánh tay ít nhất 2 ngày mỗi tuần.

Để ngăn ngừa sự lây lan của các bệnh lây truyền qua đường tình dục, bạn có thể cân nhắc không quan hệ tình dục. Tuy nhiên, nếu có nhu cầu, hãy thực hiện các biện pháp an toàn sau:

• Đảm bảo bạn và bạn tình đều đi xét nghiệm để chắc chắn không bị nhiễm HIV hoặc các bệnh lây truyền qua đường tình dục khác.
• Hạn chế số lượng bạn tình.
• Sử dụng bao cao su khi quan hệ tình dục.

Cập nhật thông tin về tình hình dịch bệnh trên các kênh chính thống như TV, báo đài lớn và các trang thông tin sức khỏe uy tín giúp bạn chủ động phòng tránh và bảo vệ bản thân. Tránh xa những khu vực đang có dịch bệnh hoặc có nguy cơ bùng phát dịch.

Nếu có kế hoạch du lịch, hãy tham khảo ý kiến của bác sĩ về các mũi tiêm ngừa cần thiết. Ngoài ra, cần lưu ý:

• Mang theo và sử dụng thuốc chống côn trùng có chứa DEET khi đến khu vực có bệnh do côn trùng gây ra.
• Tránh xăm hình ở nước ngoài vì kim tiêm có thể không được vô trùng.
• Đun sôi nước máy trước khi uống hoặc chỉ uống nước đóng chai.
• Không uống các sản phẩm từ sữa do người địa phương tự nấu (vì sữa có thể không được tiệt trùng).

Các phương pháp phòng bệnh luôn được cập nhật thường xuyên để đối phó với sự thay đổi và tiến triển của bệnh truyền nhiễm. Do đó, việc cập nhật kiến thức mới về phòng bệnh và thông tin về các dịch bệnh bùng phát là vô cùng quan trọng để chủ động bảo vệ sức khỏe.

Ngay cả khi cảm thấy khỏe mạnh, việc kiểm tra sức khỏe định kỳ vẫn rất quan trọng để:

• Phát hiện sớm các vấn đề sức khỏe tiềm ẩn.
• Đánh giá nguy cơ mắc bệnh trong tương lai.
• Được tư vấn về lối sống lành mạnh.
• Cập nhật các mũi tiêm phòng cần thiết.

Cần làm gì khi nghi ngờ mắc bệnh truyền nhiễm?

Nếu bạn có các triệu chứng như phát ban, ngứa, sốt, ớn lạnh, ho, mệt mỏi, đau cơ hoặc đau đầu kéo dài và trở nên nghiêm trọng hơn, hãy:

• Đến bệnh viện hoặc trung tâm y tế để được chẩn đoán sớm nhất.
• Cách ly để ngăn chặn sự lây lan trong gia đình và cộng đồng.
• Tuân thủ phác đồ điều trị của bác sĩ.
• Không tự ý mua thuốc điều trị khi chưa có chỉ định của bác sĩ.
• Chăm sóc sức khỏe bằng chế độ dinh dưỡng hợp lý.
• Tìm kiếm sự hỗ trợ về mặt tinh thần.

Kết luận

Chủ động phòng chống bệnh truyền nhiễm là chìa khóa để bảo vệ sức khỏe cá nhân và cộng đồng. Bằng cách thực hiện đầy đủ các biện pháp đơn giản như tiêm chủng, vệ sinh cá nhân, giữ gìn môi trường sống, xây dựng lối sống lành mạnh và cập nhật kiến thức phòng bệnh thường xuyên, chúng ta có thể giảm thiểu nguy cơ mắc bệnh và bảo vệ bản thân khỏi những biến chứng nguy hiểm. Khi nghi ngờ mắc bệnh truyền nhiễm, hãy đến cơ sở y tế gần nhất để được chẩn đoán và điều trị kịp thời.

Tài liệu tham khảo: