pH trong xét nghiệm nước tiểu là gì?

pH nước tiểu bình thường là bao nhiêu?

Độ pH trong nước tiểu cho biết mức độ axit hay kiềm của nước tiểu, được đo bằng nồng độ ion H+. Mức pH nước tiểu bình thường dao động từ 4.5 đến 8.0, trung bình khoảng 6.0. Nếu pH dưới 5.0, nước tiểu được coi là axit, còn trên 8.0 thì được coi là kiềm.

Ý nghĩa của chỉ số pH nước tiểu nằm ngoài khoảng bình thường

Sỏi thận, những tinh thể khoáng nhỏ tích tụ trong thận, có thể hình thành khi nước tiểu quá axit hoặc quá kiềm, gây đau khi cản trở dòng nước tiểu. Xét nghiệm pH nước tiểu giúp bác sĩ đánh giá nguy cơ sỏi thận.

Chế độ ăn uống ảnh hưởng đáng kể đến pH nước tiểu. Thực phẩm có tính axit bao gồm lúa mì, cá, nước ngọt có ga, thực phẩm giàu protein và đường. Ngược lại, thực phẩm có tính kiềm gồm các loại hạt, rau củ và hầu hết trái cây.

Ngoài ra, một số bệnh lý cũng có thể gây ra pH nước tiểu bất thường.

• pH nước tiểu cao (trên 8.0): Có thể là dấu hiệu của sỏi thận, nhiễm trùng đường tiết niệu, rối loạn chức năng thận (toan ống thận, suy thận mạn), kiềm chuyển hóa do nôn mửa, kiềm hô hấp do tăng thông khí, rửa dạ dày, tắc môn vị, hoặc nôn mửa nhiều.

• pH nước tiểu thấp (dưới 5.0): Cho thấy nước tiểu có tính axit cao, có thể do toan chuyển hóa, nhiễm ketoacidosis tiểu đường, tiêu chảy, suy dinh dưỡng nặng, mất nước, hoặc tác dụng phụ của một số loại thuốc.

Cách lấy mẫu nước tiểu và các yếu tố ảnh hưởng đến kết quả xét nghiệm pH nước tiểu

Để đảm bảo kết quả xét nghiệm chính xác, cần lấy mẫu nước tiểu đúng cách:

• Vệ sinh sạch sẽ vùng kín trước khi lấy mẫu.
• Đi tiểu bình thường và hứng nước tiểu giữa dòng vào lọ vô trùng (không lấy nước tiểu lúc bắt đầu và kết thúc).
• Lượng nước tiểu cần đạt từ 30-60ml.

Một số yếu tố có thể ảnh hưởng đến kết quả xét nghiệm pH nước tiểu:

• Thời gian lưu trữ mẫu: Để mẫu nước tiểu quá lâu trước khi xét nghiệm có thể làm vi khuẩn phân hủy ure, tạo thành NH3 và làm tăng pH (kiềm hóa nước tiểu).
• Một số loại thuốc: Muối amoni clorua gây axit hóa nước tiểu, trong khi sodium bicarbonate, potassium citrate và acetazolamide gây kiềm hóa nước tiểu (tăng pH). Một số thuốc khác cũng có thể ảnh hưởng đến pH nước tiểu, vì vậy hãy thông báo cho bác sĩ về các loại thuốc bạn đang sử dụng.
• Thời điểm lấy mẫu: Nước tiểu có thể có tính kiềm hơn sau khi ăn do sự bài tiết axit dạ dày.