“Mục tiêu COP21: Thỏa thuận Paris & Giải pháp Khí hậu Toàn cầu”

Mục tiêu chính của Thỏa thuận COP21 là gì?

Hội nghị các bên tham gia Công ước khung của Liên Hợp Quốc về Biến đổi Khí hậu lần thứ 21 (COP21), tổ chức tại Paris năm 2015, đánh dấu một bước ngoặt quan trọng trong nỗ lực toàn cầu nhằm ứng phó với biến đổi khí hậu. Vậy mục tiêu chính của “thỏa thuận COP 21” là gì? Thỏa thuận Paris, kết quả của COP21, đã thiết lập một khuôn khổ pháp lý quốc tế mới, định hình các hành động khí hậu sau năm 2020, thay thế Nghị định thư Kyoto.

Từ Nghị định thư Kyoto đến Thỏa thuận Paris

Nghị định thư Kyoto năm 1997, một nghị định thư liên quan đến Chương trình khung về biến đổi khí hậu tầm quốc tế của Liên hợp quốc (UNFCCC), đặt ra mục tiêu cắt giảm lượng khí thải gây hiệu ứng nhà kính. Tuy nhiên, khi Nghị định thư Kyoto hết hiệu lực vào năm 2012, các cuộc đàm phán để đạt được một văn bản thay thế đã gặp nhiều khó khăn.

Trước COP21, các hội nghị COP trước đó như COP15 (Copenhagen, 2009), COP16 (Cancun, 2010), COP17 (Durban, 2011), COP19 (Warsaw, 2013) và COP20 (Lima, 2014) đã cố gắng tìm kiếm sự đồng thuận về các biện pháp chống biến đổi khí hậu, nhưng không đạt được thỏa thuận ràng buộc pháp lý toàn cầu.

Mục tiêu then chốt của Thỏa thuận Paris

Mục tiêu chính của Thỏa thuận Paris là thông qua một khuôn khổ pháp lý toàn cầu mới về biến đổi khí hậu cho giai đoạn sau năm 2020. Thỏa thuận này yêu cầu các quốc gia cam kết cắt giảm lượng khí thải nhằm hạn chế sự gia tăng nhiệt độ trung bình toàn cầu ở mức dưới 2 độ C so với thời kỳ tiền công nghiệp (1850-1900) vào cuối thế kỷ 21. Các nước sẽ cố gắng đưa con số này về mức 1,5 độ C. Tổng Thư ký Liên hợp quốc Ban Ki-moon đã tuyên bố Thỏa thuận Paris là “một thành công vĩ đại đối với hành tinh và người dân địa cầu.”

Những điểm khác biệt của COP21

So với các hội nghị trước đó, COP21 có một số điểm khác biệt:

• Sự tham gia rộng rãi: COP21 thu hút sự tham gia của 1.300 đại biểu, bao gồm 150 nguyên thủ quốc gia và người đứng đầu chính phủ, đại diện cho 195 quốc gia thành viên.
• Quyết tâm và thỏa hiệp: Các nước tham gia COP21 đã thể hiện quyết tâm cao và chấp thuận những thỏa hiệp nhất định để đạt được kết quả cuối cùng.
• Tính linh hoạt: Thỏa thuận Paris có tính linh hoạt, đáp ứng được sự khác biệt về lợi ích quốc gia của 195 nước tham gia.
• Mục tiêu rõ ràng: Thỏa thuận giữ được mục tiêu chính về kiểm soát mức tăng nhiệt độ trái đất và quy định trách nhiệm cụ thể về hành động và tài chính.

Các cam kết chính trong Thỏa thuận Paris

1. Giảm phát thải khí nhà kính

Thỏa thuận Paris yêu cầu các quốc gia thành viên phải nhanh chóng giảm lượng khí thải gây hiệu ứng nhà kính. Mục tiêu là đạt được sự cân bằng giữa lượng khí phát thải do hoạt động của con người và khả năng hấp thụ của Trái đất vào giữa thế kỷ 21. Để đạt được mục tiêu này, Thỏa thuận khuyến khích chuyển đổi từ sử dụng năng lượng hóa thạch sang các nguồn năng lượng sạch, tái tạo.

2. Đánh giá và kế hoạch

Đến năm 2018, các nước phải đánh giá tác động toàn diện trong ngăn chặn sự tăng nhiệt toàn cầu và đệ trình kế hoạch cụ thể về cắt giảm khí carbon khi Thỏa thuận có hiệu lực vào năm 2020. Các quốc gia sẽ cần phải đệ trình một bản kế hoạch mới cho mỗi 5 năm.

3. Trách nhiệm của các bên

Các quốc gia phát triển phải đóng vai trò đầu tàu trong việc giảm khí thải, trong khi các nước đang phát triển được khuyến khích nỗ lực giảm sử dụng năng lượng hóa thạch với sự hỗ trợ của các nước giàu.

4. Nghĩa vụ tài chính

Các quốc gia phát triển cam kết cung cấp tài chính giúp các nước đang phát triển chuyển đổi sang năng lượng tái tạo và tăng cường khả năng ứng phó với biến đổi khí hậu. Cụ thể, các nước phát triển sẽ chi tối thiểu 100 tỷ USD mỗi năm cho nội dung này từ năm 2020, sau đó sẽ được tăng dần lên.

5. Minh bạch và báo cáo

Thỏa thuận quy định các quốc gia phải báo cáo về tiến trình thực thi cam kết, nhưng không có hình thức chế tài đối với các quốc gia chưa hoàn thành mục tiêu.

6. “Thiệt hại và mất mát”

Thỏa thuận Paris thừa nhận “thiệt hại và mất mát” do thiên tai liên quan đến biến đổi khí hậu gây ra, mặc dù không bao gồm nghĩa vụ pháp lý và bồi thường.

7. Chương trình giải pháp

COP21 đã trở thành một chương trình của những giải pháp, bao gồm các sáng kiến bổ sung cho thỏa ước quốc tế, được thực hiện ở quy mô địa phương thông qua các chính phủ, các cơ quan chính quyền địa phương cũng như những tác nhân phi nhà nước nhằm đóng góp vào việc tăng cường cam kết của các Nhà nước trong việc giảm lượng khí thải gây hiệu ứng nhà kính, thích ứng với tác động của biến đổi khí hậu và về vấn đề tài chính.

Vẫn còn những thách thức

Mặc dù đạt được những thành công quan trọng, Thỏa thuận Paris vẫn còn nhiều vấn đề bỏ ngỏ. Thỏa thuận này chưa đưa ra được chính xác mức giảm thải khí gây hiệu ứng nhà kính mà mỗi nước cần phải thực thi. Thay vào đó, nó tạo nên một hệ thống mà trong đó, mỗi nước tự đặt ra mục tiêu giảm thải riêng của mình. Thêm nữa, thỏa thuận này không thể giải quyết được cách thức trừng phạt các quốc gia không thực hiện đúng cam kết.

Kết luận

Thỏa thuận Paris là một cột mốc quan trọng trong cuộc chiến chống lại biến đổi khí hậu. Nó tạo ra một khuôn khổ toàn cầu để giảm phát thải khí nhà kính, tăng cường khả năng thích ứng và cung cấp tài chính cho các nước đang phát triển. Mặc dù còn nhiều thách thức, Thỏa thuận Paris vẫn là một bước tiến quan trọng hướng tới một tương lai bền vững hơn. Với sự tham gia và cam kết của tất cả các quốc gia, chúng ta có thể đạt được các mục tiêu của Thỏa thuận Paris và bảo vệ hành tinh của chúng ta cho các thế hệ tương lai.

Nguồn: https://mncatlinhdd.edu.vn/ Tác giả: Nguyễn Lân dũng