Lupus Ban Đỏ Hệ Thống: Nhận Biết Sớm, Điều Trị Hiệu Quả & Sống Khỏe

Lupus Ban Đỏ Hệ Thống (SLE): Tổng Quan, Triệu Chứng, Nguyên Nhân, Chẩn Đoán và Điều Trị

Lupus ban đỏ hệ thống (SLE), thường được gọi là lupus, là một bệnh tự miễn mãn tính, ảnh hưởng đến nhiều cơ quan trong cơ thể. Bệnh này xảy ra khi hệ miễn dịch, vốn có chức năng bảo vệ cơ thể khỏi nhiễm trùng và bệnh tật, lại tấn công nhầm vào các mô và tế bào khỏe mạnh. Cuộc tấn công này gây ra viêm, dẫn đến tổn thương mô và cơ quan, đôi khi là vĩnh viễn.

Nếu bạn mắc lupus, bạn có thể trải qua các giai đoạn bệnh bùng phát (cơn phát bệnh) xen kẽ với các giai đoạn bệnh thuyên giảm (khỏe mạnh). Mức độ nghiêm trọng của các đợt bùng phát có thể khác nhau, và bệnh không tuân theo một khuôn mẫu nhất định. Tuy nhiên, với việc điều trị đúng cách, nhiều người bệnh có thể kiểm soát được lupus và duy trì chất lượng cuộc sống.

Ai có nguy cơ mắc bệnh lupus ban đỏ hệ thống?

Bất kỳ ai cũng có thể mắc lupus, nhưng phụ nữ có khả năng mắc bệnh cao hơn nam giới. Bệnh thường xuất hiện ở độ tuổi từ 15 đến 45. Lupus phổ biến hơn ở người Mỹ gốc Phi, người Mỹ bản địa và người gốc Á so với người da trắng. Nếu bạn có người thân trong gia đình mắc lupus hoặc một bệnh tự miễn khác, bạn có thể có nguy cơ mắc bệnh cao hơn.

Các triệu chứng của bệnh lupus ban đỏ hệ thống

Triệu chứng của lupus rất đa dạng và khác nhau ở mỗi người bệnh. Các triệu chứng có thể:

• Nhẹ hoặc nghiêm trọng.
• Ảnh hưởng đến một khu vực cụ thể hoặc lan rộng ra nhiều khu vực trên cơ thể.
• Xuất hiện rồi biến mất.
• Thay đổi theo thời gian.

Một số triệu chứng xảy ra khi bệnh gây viêm ở các cơ quan. Các triệu chứng phổ biến của lupus bao gồm:

• Viêm khớp: Gây đau, sưng và cứng khớp, đặc biệt vào buổi sáng.
• Sốt: Thường xuyên sốt không rõ nguyên nhân.
• Mệt mỏi: Cảm giác mệt mỏi kéo dài, không thuyên giảm sau khi nghỉ ngơi.
• Phát ban: Phát ban da, đặc biệt là phát ban hình cánh bướm trên mặt.
• Rụng tóc: Tóc rụng nhiều hơn bình thường.
• Loét: Các vết loét không đau ở mũi và miệng.
• Hiện tượng Raynaud: Các ngón tay và ngón chân đổi màu (xanh tím, trắng hoặc đỏ) khi tiếp xúc với lạnh hoặc căng thẳng.
• Sưng hạch bạch huyết: Các hạch bạch huyết sưng to.
• Sưng phù: Sưng ở chân và quanh mắt.
• Đau ngực: Đau khi thở sâu hoặc nằm xuống.
• Các vấn đề thần kinh: Nhức đầu, chóng mặt, trầm cảm, lú lẫn hoặc co giật.
• Đau bụng: Đau bụng không rõ nguyên nhân.

Ở một số người, viêm do lupus có thể dẫn đến các vấn đề nghiêm trọng hơn ở thận, tim hoặc phổi.

Nguyên nhân gây ra bệnh lupus ban đỏ hệ thống

Nguyên nhân chính xác gây ra lupus vẫn chưa được biết rõ. Tuy nhiên, các nhà nghiên cứu tin rằng một số yếu tố có thể đóng vai trò kích hoạt hệ miễn dịch và gây ra bệnh, bao gồm:

• Yếu tố di truyền: Một số gen nhất định có thể làm tăng nguy cơ mắc lupus.
• Yếu tố môi trường: Tiếp xúc với các yếu tố như nhiễm trùng virus, ánh nắng mặt trời, một số loại thuốc và hút thuốc lá có thể kích hoạt bệnh ở những người có yếu tố di truyền.
• Các yếu tố liên quan đến hệ miễn dịch: Sự bất thường trong hệ miễn dịch có thể dẫn đến việc hệ miễn dịch tấn công các mô của cơ thể.

Chẩn đoán bệnh lupus ban đỏ hệ thống

Việc chẩn đoán lupus có thể khó khăn vì các triệu chứng của bệnh rất đa dạng và có thể giống với các bệnh khác. Bác sĩ sẽ xem xét các yếu tố sau để chẩn đoán lupus:

• Tiền sử bệnh: Bác sĩ sẽ hỏi về các triệu chứng và tiền sử bệnh của bạn.
• Khám sức khỏe: Bác sĩ sẽ tiến hành khám sức khỏe toàn diện.
• Xét nghiệm máu: Các xét nghiệm máu có thể giúp phát hiện các dấu hiệu của bệnh lupus, chẳng hạn như kháng thể kháng nhân (ANA) và các kháng thể tự miễn khác.
• Xét nghiệm nước tiểu: Xét nghiệm nước tiểu có thể giúp đánh giá chức năng thận.
• Sinh thiết: Trong một số trường hợp, bác sĩ có thể cần sinh thiết da hoặc thận để xác định chẩn đoán.

Điều trị bệnh lupus ban đỏ hệ thống

Hiện nay, không có phương pháp chữa khỏi bệnh lupus hoàn toàn. Tuy nhiên, việc điều trị có thể giúp kiểm soát các triệu chứng, ngăn ngừa các đợt bùng phát và giảm nguy cơ tổn thương cơ quan. Các phương pháp điều trị lupus bao gồm:

• Thuốc chống viêm không steroid (NSAID): Giúp giảm đau và viêm.
• Thuốc chống sốt rét: Có thể giúp giảm các triệu chứng như phát ban, đau khớp và mệt mỏi.
• Corticosteroid: Giúp giảm viêm nhanh chóng, nhưng có thể gây ra nhiều tác dụng phụ nếu sử dụng lâu dài.
• Thuốc ức chế miễn dịch: Giúp ức chế hoạt động của hệ miễn dịch và giảm tổn thương cơ quan.
• Liệu pháp sinh học: Nhắm mục tiêu vào các tế bào hoặc protein cụ thể trong hệ miễn dịch để giảm viêm.

Ngoài việc điều trị bằng thuốc, người bệnh lupus cũng cần thực hiện các biện pháp tự chăm sóc để kiểm soát bệnh, chẳng hạn như:

• Nghỉ ngơi đầy đủ: Ngủ đủ giấc và tránh làm việc quá sức.
• Tập thể dục thường xuyên: Tập thể dục nhẹ nhàng giúp cải thiện sức khỏe và giảm mệt mỏi.
• Ăn uống lành mạnh: Ăn một chế độ ăn uống cân bằng, giàu trái cây, rau và ngũ cốc nguyên hạt.
• Tránh ánh nắng mặt trời: Ánh nắng mặt trời có thể kích hoạt các đợt bùng phát lupus.
• Kiểm soát căng thẳng: Tìm cách giảm căng thẳng, chẳng hạn như tập yoga hoặc thiền.

Lupus là một bệnh phức tạp và có thể ảnh hưởng đến nhiều khía cạnh của cuộc sống. Tuy nhiên, với việc chẩn đoán sớm, điều trị đúng cách và tự chăm sóc tốt, người bệnh lupus có thể kiểm soát được bệnh và duy trì một cuộc sống khỏe mạnh và năng động.

Nguồn: https://mncatlinhdd.edu.vn/ Tác giả: Nguyễn Lân dũng