Lừa Đảo Chiếm Đoạt Tài Sản: Định Nghĩa, Dấu Hiệu & Cách Phòng Tránh (2025)

Lừa Đảo Chiếm Đoạt Tài Sản Là Gì? Giải Đáp Pháp Lý Chi Tiết

Chào bạn đọc, trong bối cảnh giao dịch trực tuyến ngày càng phổ biến, hành vi lừa đảo chiếm đoạt tài sản cũng diễn biến phức tạp. Bài viết này cung cấp thông tin chi tiết về tội lừa đảo chiếm đoạt tài sản theo quy định pháp luật hiện hành, giúp bạn đọc nâng cao nhận thức và phòng tránh rủi ro.

1. Thế Nào Là Lừa Đảo Chiếm Đoạt Tài Sản?

Lừa đảo chiếm đoạt tài sản là hành vi sử dụng các thủ đoạn gian dối nhằm chiếm đoạt tài sản của người khác, được quy định trong Bộ luật Hình sự 2015.

Cấu thành tội lừa đảo chiếm đoạt tài sản:

• Chủ thể: Bất kỳ cá nhân nào từ 16 tuổi trở lên, có năng lực trách nhiệm hình sự.
• Khách thể: Quyền sở hữu tài sản hợp pháp của người khác.
• Mặt khách quan:
  • Hành vi gian dối: Cung cấp thông tin sai lệch, không đúng sự thật để người khác tin và giao tài sản. Ví dụ: giả mạo giấy tờ, tạo dựng thông tin sai về hàng hóa, dịch vụ.
  • Chiếm đoạt tài sản: Chuyển dịch trái phép tài sản của người khác thành của mình.
  • Mục đích chiếm đoạt: Người phạm tội phải có ý định chiếm đoạt tài sản ngay từ đầu.
  • Giá trị tài sản: Từ 2.000.000 đồng trở lên, hoặc dưới 2.000.000 đồng nhưng thuộc một trong các trường hợp: đã bị xử phạt hành chính về hành vi chiếm đoạt, đã bị kết án về tội chiếm đoạt tài sản mà chưa được xóa án tích, gây hậu quả nghiêm trọng, tài sản là phương tiện kiếm sống chính của người bị hại.
• Mặt chủ quan: Lỗi cố ý trực tiếp, tức là người phạm tội biết rõ hành vi của mình là sai trái, gây thiệt hại cho người khác nhưng vẫn thực hiện.

Phân biệt với các tội khác:

Điểm mấu chốt của tội lừa đảo chiếm đoạt tài sản nằm ở thủ đoạn gian dối khiến người bị hại tin tưởng và tự nguyện giao tài sản. Đây là yếu tố quan trọng để phân biệt với các tội danh khác như trộm cắp, cướp giật, hoặc lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản.

2. Các Khung Hình Phạt Tội Lừa Đảo Chiếm Đoạt Tài Sản

Bộ luật Hình sự 2015 (sửa đổi, bổ sung năm 2017) quy định các khung hình phạt khác nhau tùy thuộc vào mức độ nghiêm trọng của hành vi phạm tội:

• Khung cơ bản: Cải tạo không giam giữ đến 03 năm hoặc phạt tù từ 06 tháng đến 03 năm nếu tài sản chiếm đoạt trị giá từ 2.000.000 đồng đến dưới 50.000.000 đồng hoặc dưới 2.000.000 đồng nhưng thuộc các trường hợp quy định tại Khoản 1 Điều 174.
• Khung tăng nặng: Phạt tù từ 02 năm đến 07 năm nếu phạm tội có tổ chức, có tính chất chuyên nghiệp, chiếm đoạt tài sản trị giá từ 50.000.000 đồng đến dưới 200.000.000 đồng, tái phạm nguy hiểm, lợi dụng chức vụ, quyền hạn, hoặc dùng thủ đoạn xảo quyệt.
• Khung tăng nặng hơn: Phạt tù từ 07 năm đến 15 năm nếu chiếm đoạt tài sản trị giá từ 200.000.000 đồng đến dưới 500.000.000 đồng hoặc lợi dụng thiên tai, dịch bệnh.
• Khung cao nhất: Phạt tù từ 12 năm đến 20 năm hoặc tù chung thân nếu chiếm đoạt tài sản trị giá 500.000.000 đồng trở lên hoặc lợi dụng hoàn cảnh chiến tranh, tình trạng khẩn cấp.

Hình phạt bổ sung:

Ngoài các hình phạt chính, người phạm tội còn có thể bị phạt tiền từ 10.000.000 đồng đến 100.000.000 đồng, cấm đảm nhiệm chức vụ, cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định từ 01 năm đến 05 năm, hoặc tịch thu một phần hoặc toàn bộ tài sản.

Xử phạt hành chính:

Nếu hành vi lừa đảo chiếm đoạt tài sản chưa đến mức truy cứu trách nhiệm hình sự, người vi phạm có thể bị xử phạt hành chính theo Điều 15 Nghị định 144/2021/NĐ-CP, với mức phạt tiền từ 2.000.000 đồng đến 3.000.000 đồng.

3. Một Số Vụ Án Lừa Đảo Chiếm Đoạt Tài Sản Điển Hình

Để hiểu rõ hơn về tội lừa đảo chiếm đoạt tài sản, bạn có thể tham khảo một số bản án đã được xét xử trên thực tế:

• Bản án số 748/2020/HSPT
• Bản án số 16/2021/HSST
• Bản án số 173/2021/HSST
• Bản án số 275/2021/HSPT
• Bản án số 34/2021/HSST

Những bản án này cho thấy sự đa dạng trong các hình thức lừa đảo và mức độ nghiêm khắc của pháp luật đối với hành vi này.

4. Phòng Tránh Lừa Đảo Chiếm Đoạt Tài Sản Như Thế Nào?

Để phòng tránh trở thành nạn nhân của lừa đảo chiếm đoạt tài sản, bạn cần:

• Nâng cao cảnh giác: Không tin vào những lời hứa hẹn, đề nghị hấp dẫn một cách bất thường.
• Kiểm tra thông tin: Xác minh kỹ thông tin về đối tác, hàng hóa, dịch vụ trước khi giao dịch.
• Bảo mật thông tin cá nhân: Không cung cấp thông tin cá nhân, tài khoản ngân hàng cho người lạ.
• Báo cáo cơ quan chức năng: Khi phát hiện dấu hiệu lừa đảo, cần báo ngay cho cơ quan công an để được hỗ trợ.

Kết Luận

Lừa đảo chiếm đoạt tài sản là hành vi nguy hiểm, gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến trật tự xã hội và quyền lợi của công dân. Việc nắm vững các quy định pháp luật liên quan đến tội này là cần thiết để mỗi người tự bảo vệ mình và góp phần xây dựng một xã hội an toàn, văn minh.

Tài liệu tham khảo:

• Bộ luật Hình sự 2015 (sửa đổi, bổ sung năm 2017)
• Nghị định 144/2021/NĐ-CP

Lưu ý: Bài viết này chỉ mang tính chất cung cấp thông tin, không thay thế cho tư vấn pháp lý chuyên nghiệp. Nếu bạn gặp phải tình huống nghi ngờ lừa đảo, hãy tìm kiếm sự tư vấn từ luật sư hoặc chuyên gia pháp lý.