Khám Phá Tên Gọi Khác & Bí Ẩn Lịch Sử Chùa Phật Tích Tiên Du

Chùa Phật Tích Tiên Du Bắc Ninh Còn Có Tên Gọi Khác Là Gì?

Chùa Phật Tích, tọa lạc trên núi Tiên Du thuộc huyện Tiên Du, tỉnh Bắc Ninh, là một danh lam cổ nổi tiếng với cảnh quan thanh tịnh và lịch sử lâu đời. Ngọn núi Tiên Du, còn được biết đến với tên gọi Lạn Kha, nối liền với núi Nguyệt Thường ở xã Khắc Niệm, tạo nên một vùng đất địa linh nhân kiệt. Nhiều người thắc mắc rằng chùa Phật Tích Tiên Du Bắc Ninh còn có tên gọi khác là gì? Bài viết này sẽ khám phá những tên gọi khác nhau của ngôi chùa, đồng thời hé lộ những câu chuyện và dấu ấn lịch sử gắn liền với từng tên gọi.

Những Tên Gọi Khác Của Chùa Phật Tích

Ngoài tên gọi chính thức là Phật Tích, ngôi chùa này còn được biết đến với nhiều tên khác như Tiên Du, Vạn Phúc, Trùng Quang, và Tiên Tích. Mỗi tên gọi đều mang một ý nghĩa và gắn liền với một giai đoạn lịch sử nhất định của ngôi chùa.

1. Chùa Tiên Du

Tên gọi Tiên Du xuất phát từ chính tên ngọn núi nơi chùa được xây dựng. Sách “Đại Việt sử ký toàn thư” ghi chép sự kiện vào năm 1071, đời Lý Thánh Tông, vua viết chữ Phật đặt ở chùa Tiên Du, “Mùa xuân tháng Giêng hoàng đế viết bia chữ Phật dài một trượng đặt ở chùa Tiên Du”. Điều này cho thấy tên gọi Tiên Du đã được sử dụng phổ biến từ thời Lý.

Bên cạnh đó, trong “Truyền kỳ mạn lục” của Nguyễn Dữ, truyện “Từ Thức tiên hôn lục” kể về việc Từ Thức làm quan huyện Tiên Du và ngôi chùa cổ nổi tiếng gần huyện đường có cây mẫu đơn. Mặc dù sách không trực tiếp ghi tên chùa, nhưng người đọc dễ dàng liên tưởng đến chùa Tiên Du.

2. Chùa Vạn Phúc

Tên gọi Vạn Phúc được ghi lại trên nhiều văn bia cổ hiện được lưu trữ tại Viện Nghiên cứu Hán Nôm, như “Vạn Phúc đại thiền tự bi” (1686) và “Vạn Phúc tự bi ký” (1846). Sách “Bắc Ninh phong thổ tạp ký” cũng có mục riêng viết về chùa Vạn Phúc, ghi lại việc chùa được xây dựng từ thời Lý Thánh Tông, có tượng đá cao năm thước và nhiều tháp đá. Sách cũng nhắc đến sự tích Từ Thức gặp Giáng Tiên ở đây, và việc triều đình nhà Trần và Lê thường chọn chùa làm nơi tổ chức các khoa thi và yến tiệc lớn.

3. Chùa Trùng Quang

Tên gọi Trùng Quang xuất hiện nhiều lần trong “Đại Việt sử ký toàn thư”. Vào năm 1034, đời Lý Thái Tông, vua ngự đến chùa Trùng Quang ở núi Tiên Du và cho dựng kho Trùng Quang, có lẽ để đựng kinh Đại tạng. Năm 1035, vua cho đúc một quả chuông lớn đặt ở chùa Trùng Quang. Sử thần Ngô Sĩ Liên đã có lời bình về sự việc chuông tự di chuyển đến chùa, cho rằng đó là do hình tròn của chuông và sự trợ giúp của thần nhân. Đến năm 1038, vua cho dựng bia ở chùa Trùng Quang.

4. Chùa Tiên Tích

Tên gọi Tiên Tích được tìm thấy trong “Lê triều ngự chế quốc âm thi” của chúa Trịnh Cương (1709-1729). Trong đó, có hai bài thơ Nôm thất ngôn bát cú viết về chùa Tiên Tích ở núi Tiên Du. Chúa Trịnh Cương miêu tả cảnh chùa trang nghiêm, thu hút khách thập phương đến nghe pháp học kinh, và cảnh các loài vật như hạc, rồng cũng tìm đến tu tập.

Kết Luận

Như vậy, ngoài tên gọi Phật Tích, ngôi chùa trên núi Tiên Du còn được biết đến với các tên gọi khác như Trùng Quang, Tiên Du, Vạn Phúc và Tiên Tích. Chùa Phật Tích được xây dựng từ đầu thời Lý, muộn nhất là năm 1034 đã mang tên Trùng Quang. Ngôi chùa được xây dựng rất quy mô, đầy đủ pháp khí như chuông, bia, tượng, và đặc biệt có kho Trùng Hưng để chứa kinh Đại tạng. Bên cạnh đó, chùa còn có viện Thiên Phúc để giảng đạo. Chúa Trịnh Cương đã miêu tả cảnh khách thập phương đến đây nghe kinh, tu theo đạo thiền, và cả các loài vật cũng tìm đến tu tập. Những tên gọi khác nhau của chùa Phật Tích không chỉ phản ánh lịch sử phát triển của ngôi chùa mà còn cho thấy giá trị văn hóa và tâm linh sâu sắc mà ngôi chùa mang lại cho vùng đất Bắc Ninh.