Table of Contents
Xét nghiệm tổng phân tích tế bào máu ngoại vi là một trong những xét nghiệm thường quy quan trọng, được sử dụng rộng rãi trong lĩnh vực huyết học. Hầu hết bệnh nhân khi nhập viện đều cần thực hiện xét nghiệm này. Trong đó, chỉ số HGB (Hemoglobin) là một yếu tố then chốt. Vậy chỉ số HGB trong xét nghiệm máu có ý nghĩa gì và cần lưu ý những gì?
1. Tìm hiểu về chỉ số HGB
HGB là viết tắt của Hemoglobin, một protein quan trọng có trong tế bào hồng cầu. Chức năng chính của Hemoglobin là vận chuyển oxy từ phổi đến các cơ quan và mô trong cơ thể, đồng thời mang carbon dioxide từ các mô trở lại phổi để thải ra ngoài. Hemoglobin cũng tạo nên sắc tố đỏ đặc trưng cho hồng cầu.
Giá trị tham chiếu của chỉ số HGB có sự khác biệt giữa nam và nữ:
- Nam: 13 – 16 g/dL
- Nữ: 12.5 – 14.2 g/dL
Sự thay đổi của chỉ số HGB có thể là dấu hiệu của nhiều vấn đề sức khỏe. HGB tăng có thể liên quan đến tình trạng mất nước, bệnh tim mạch hoặc bệnh phổi. Ngược lại, HGB giảm thường gặp trong các trường hợp thiếu máu, chảy máu hoặc các phản ứng gây tan máu.
2. Ý nghĩa của chỉ số HGB trong chẩn đoán
Chỉ số HGB là một trong ba chỉ số quan trọng giúp đánh giá tình trạng thiếu máu, bên cạnh RBC (số lượng hồng cầu) và HCT (dung tích hồng cầu). Thiếu máu được chẩn đoán khi có ít nhất hai trong ba chỉ số này thấp hơn mức bình thường.
Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) đưa ra tiêu chuẩn chẩn đoán thiếu máu dựa trên chỉ số HGB như sau:
- Nam: HGB < 13 g/dL (130 g/L)
- Nữ: HGB < 12 g/dL (120 g/L)
- Người lớn tuổi, phụ nữ mang thai, trẻ em: HGB < 11 g/dL (110 g/L)
Trong thực hành lâm sàng, chỉ số HGB còn được sử dụng để quyết định xem bệnh nhân có cần truyền máu hay không:
- HGB > 10 g/dL: Thiếu máu nhẹ, thường không cần truyền máu.
- HGB 8 – 10 g/dL: Thiếu máu vừa, cần cân nhắc chỉ định truyền máu.
- HGB 6 – 8 g/dL: Thiếu máu nặng, cần truyền máu.
- HGB < 6 g/dL: Tình trạng nguy cấp, cần truyền máu cấp cứu.
3. Tại sao phụ nữ thường có chỉ số HGB thấp hơn nam giới?
Phụ nữ thường có chỉ số HGB thấp hơn nam giới do ảnh hưởng của kinh nguyệt và thai kỳ. Trong thời kỳ kinh nguyệt, cơ thể mất một lượng máu nhất định, dẫn đến giảm HGB. Đặc biệt, thiếu máu ở phụ nữ mang thai là một vấn đề sức khỏe sinh sản cần được quan tâm đặc biệt.
Khi mang thai, nhu cầu máu tăng cao để cung cấp oxy và dưỡng chất cho thai nhi. Điều này đòi hỏi cơ thể mẹ cần tăng cường sản xuất hồng cầu, cần nhiều sắt và axit folic hơn. Nếu chế độ dinh dưỡng không đáp ứng đủ nhu cầu này, phụ nữ mang thai dễ bị thiếu máu do thiếu hụt các yếu tố tạo máu. Vì vậy, xét nghiệm máu là một phần quan trọng trong quá trình theo dõi sức khỏe thai kỳ.
4. Các biện pháp phòng ngừa thiếu máu và duy trì chỉ số HGB ổn định
Để phòng ngừa thiếu máu và duy trì chỉ số HGB ở mức ổn định, bạn cần chú ý đến chế độ dinh dưỡng hàng ngày. Hãy đảm bảo cung cấp đủ các chất dinh dưỡng cần thiết, đặc biệt là sắt và axit folic.
- Thực phẩm giàu sắt: Thịt đỏ, cá, trứng, các loại đậu, rau xanh đậm.
- Thực phẩm giàu axit folic: Các loại rau lá xanh, trái cây họ cam quýt, ngũ cốc nguyên hạt.
- Vitamin B12: Các chế phẩm từ đậu nành, sữa và các sản phẩm từ sữa.
- Vitamin C: Các loại trái cây tươi giúp tăng cường hấp thu sắt.
Ngoài ra, bạn có thể bổ sung sắt và axit folic thông qua các viên uống bổ sung. Lưu ý nên uống viên sắt giữa các bữa ăn hoặc vào buổi tối trước khi đi ngủ để tăng khả năng hấp thu. Tránh uống viên sắt cùng với trà hoặc sữa.
Khám sức khỏe định kỳ và thực hiện xét nghiệm máu là biện pháp quan trọng để tầm soát và phát hiện sớm tình trạng thiếu máu, từ đó có phương pháp điều trị kịp thời và hiệu quả.
Nguồn tham khảo:
Nguồn: https://mncatlinhdd.edu.vn/ Tác giả: Nguyễn Lân dũng
Giáo sư Nguyễn Lân Dũng là một trong những nhà khoa học hàng đầu Việt Nam trong lĩnh vực vi sinh vật học, với hơn 50 năm cống hiến cho giáo dục và nghiên cứu (Wiki). Ông là con trai của Nhà giáo Nhân dân Nguyễn Lân, xuất thân từ một gia đình nổi tiếng hiếu học. Trong sự nghiệp của mình, Giáo sư đã đảm nhiệm nhiều vị trí quan trọng như Chủ tịch Hội các ngành Sinh học Việt Nam, Đại biểu Quốc hội và được phong tặng danh hiệu Nhà giáo Nhân dân vào năm 2010.