Table of Contents
An ninh năng lượng quốc gia là yếu tố then chốt cho sự phát triển kinh tế – xã hội bền vững. Để đảm bảo an ninh năng lượng trong bối cảnh mới, Việt Nam cần triển khai đồng bộ nhiều giải pháp, từ tiết kiệm năng lượng, phát triển năng lượng tái tạo đến hoàn thiện chính sách giá điện và tăng cường hợp tác.
Tiết kiệm năng lượng: Giải pháp ưu tiên hàng đầu
Tiết kiệm năng lượng luôn là giải pháp được ưu tiên bởi chi phí đầu tư thấp hơn nhiều so với các giải pháp khác. Sử dụng năng lượng hiệu quả là nguồn cung năng lượng sơ cấp rẻ nhất. Luật Sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả được Quốc hội thông qua năm 2010 đã tạo cơ sở pháp lý vững chắc cho các hoạt động này.
Tuy nhiên, hiệu quả tiết kiệm năng lượng vẫn chưa tương xứng với tiềm năng do nhận thức hạn chế của cộng đồng và doanh nghiệp, thiếu thông tin về công nghệ, giải pháp tiết kiệm năng lượng, cũng như khó khăn về vốn. Các chuyên gia WB đánh giá các ngành công nghiệp Việt Nam có tiềm năng tiết kiệm năng lượng lên tới 25% – 40%.
Chính phủ cần chuyển từ khuyến khích tự nguyện sang bắt buộc, đặt ra chỉ tiêu hiệu quả năng lượng cho từng ngành công nghiệp với cơ chế thưởng phạt rõ ràng. Cần áp dụng khoa học – kỹ thuật tiên tiến, công nghệ hiện đại, tiết kiệm chi phí, giảm thiểu tác động môi trường và quan tâm đến ngành cơ khí, doanh nghiệp sản xuất sản phẩm phụ trợ.
Phát triển năng lượng tái tạo và dự trữ năng lượng
Việt Nam có tiềm năng lớn về năng lượng tái tạo, nhưng sự phát triển các dự án điện từ năng lượng tái tạo vẫn chưa tương xứng. Việc lập kho dự trữ năng lượng là giải pháp quan trọng để đối phó với tình trạng khẩn cấp khi có gián đoạn nguồn cung từ bên ngoài hoặc bất ổn trong khu vực.
Tìm kiếm, thăm dò tài nguyên năng lượng gắn với bảo vệ môi trường
Tăng cường sử dụng các nguồn năng lượng thay thế, tái tạo như thủy điện, năng lượng hạt nhân, năng lượng mặt trời, sinh khối, địa nhiệt giúp giảm tiêu thụ năng lượng truyền thống và giảm tác động tiêu cực đến môi trường. Giải pháp này giúp tăng cường khả năng khai thác sản xuất các nguồn năng lượng sơ cấp, giảm sự phụ thuộc bên ngoài. Phát triển ngành năng lượng phải đi đôi với bảo vệ môi trường, xử lý kịp thời các vấn đề môi trường, ngay cả với các nguồn năng lượng tái tạo. Hướng tới một nền năng lượng xanh, sạch, tiết kiệm và hiệu quả.
Thực hiện chính sách giá điện theo cơ chế thị trường
Giá năng lượng nói chung và giá điện nói riêng hiện chưa thực sự phản ánh đúng bản chất giá cả thị trường, dẫn đến quan hệ cung – cầu méo mó. Cần hoàn thiện giá bán buôn và bán lẻ điện, đảm bảo các nguyên tắc của cơ chế thị trường, tính đúng, tính đủ và tạo nguồn lực tài chính để tái đầu tư ngành năng lượng, khắc phục cách tính giá điện chưa hợp lý hiện nay.
Tăng cường phối hợp và tuyên truyền
Cần tăng cường phối hợp giữa các bộ, ngành, địa phương, làm tốt công tác tuyên truyền để thay đổi tư duy, nhận thức trong sản xuất, sử dụng năng lượng, bảo đảm an ninh năng lượng trong tình hình mới.
Bảo đảm an ninh năng lượng quốc gia một cách bền vững là yêu cầu sống còn đối với Việt Nam, là nền tảng và tiền đề quan trọng để phát triển kinh tế – xã hội. Do đó, Việt Nam cần ưu tiên phát triển năng lượng nhanh và bền vững, đi trước một bước gắn với bảo vệ môi trường sinh thái, bảo đảm quốc phòng, an ninh, thực hiện tiến bộ và công bằng xã hội trong quá trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước.
Giáo sư Nguyễn Lân Dũng là một trong những nhà khoa học hàng đầu Việt Nam trong lĩnh vực vi sinh vật học, với hơn 50 năm cống hiến cho giáo dục và nghiên cứu (Wiki). Ông là con trai của Nhà giáo Nhân dân Nguyễn Lân, xuất thân từ một gia đình nổi tiếng hiếu học. Trong sự nghiệp của mình, Giáo sư đã đảm nhiệm nhiều vị trí quan trọng như Chủ tịch Hội các ngành Sinh học Việt Nam, Đại biểu Quốc hội và được phong tặng danh hiệu Nhà giáo Nhân dân vào năm 2010.