Table of Contents
Màu Sắc Bình Thường Của Phân và Vì Sao Phân Có Màu Xanh?
Phân ở trạng thái bình thường có màu vàng nâu. Màu sắc này được tạo ra bởi sự kết hợp của thức ăn sau khi tiêu hóa, dịch tiêu hóa từ gan và tụy, lợi khuẩn đường ruột và chất thải vi sinh vật. Chế độ ăn uống hàng ngày có ảnh hưởng lớn đến màu sắc của phân. Dựa vào màu sắc và kết cấu phân, bạn có thể đánh giá được phần nào tình trạng sức khỏe đường ruột.
Vậy, vì sao phân lại có màu xanh? Có nhiều nguyên nhân dẫn đến tình trạng này, bao gồm:
1. Do Một Số Loại Thực Phẩm
Thay đổi trong chế độ ăn uống là một trong những nguyên nhân phổ biến. Các loại rau xanh đậm như cải xoăn, cải xanh, hoặc các loại trái cây như việt quất có thể làm phân chuyển sang màu xanh.
Rau xanh chứa nhiều diệp lục, là chất tạo màu xanh tự nhiên cho lá cây. Khi ăn nhiều rau xanh hoặc thực phẩm chứa phẩm màu xanh, phân có thể bị ảnh hưởng và chuyển sang màu xanh.
2. Ảnh Hưởng Của Dịch Trong Túi Mật
Dịch mật do gan sản xuất và chứa trong túi mật có màu vàng xanh. Mật giúp phân hủy chất béo bằng cách kích thích enzyme Lipase từ tuyến tụy. Trong quá trình tiêu hóa, mật cũng bị phá hủy và thải ra ngoài.
Ở những người bị tiêu chảy, quá trình phân hủy mật có thể bị chậm lại, khiến mật còn tồn đọng trong phân và làm phân chuyển sang màu xanh.
3. Tác Dụng Của Một Số Loại Thuốc
Một số loại thuốc, đặc biệt là thuốc kháng sinh, có thể gây ra tình trạng đi ngoài phân xanh. Thuốc kháng sinh tiêu diệt vi khuẩn trong đường ruột, làm giảm lượng vi khuẩn tạo màu nâu ở phần dưới ruột, dẫn đến phân có màu xanh.
Ngoài ra, các loại thuốc chống viêm không steroid (NSAID), thuốc tránh thai, hoặc các sản phẩm bổ sung sắt cũng có thể ảnh hưởng đến màu sắc của phân.
4. Do Thực Hiện Một Số Thủ Thuật Y Khoa
Các thủ thuật y khoa như ghép tủy có thể gây ra phản ứng đào thải, dẫn đến rối loạn tiêu hóa và đi ngoài phân xanh.
5. Rò Hậu Môn
Vết rách nhỏ ở niêm mạc hậu môn có thể gây rò hậu môn, dẫn đến đi ngoài phân lỏng màu xanh, đôi khi kèm theo máu.
6. Sự Xâm Nhập Của Vi Khuẩn, Virus Hoặc Ký Sinh Trùng
Các loại ký sinh trùng, vi khuẩn (ví dụ: Salmonella), hoặc virus (ví dụ: Norovirus, Giardia) có thể xâm nhập vào đường ruột và làm thay đổi màu sắc của phân sang màu xanh.
7. Bệnh Lý Liên Quan Đến Đường Tiêu Hóa
Một số bệnh lý về đường tiêu hóa có thể gây ra tình trạng đi ngoài phân xanh:
- Bệnh Crohn: Khiến dịch mật di chuyển nhanh trong ruột, làm phân chuyển xanh và gây viêm nhiễm đường tiêu hóa.
- Bệnh Celiac: Gây cản trở quá trình dung nạp Gluten, dẫn đến đầy hơi, đau dạ dày, tiêu chảy và phân xanh.
- Các bệnh lý khác: Viêm loét dạ dày, hội chứng ruột kích thích (IBS) cũng có thể gây ra tình trạng tương tự.
Khi Nào Cần Đi Khám Bác Sĩ?
Nếu phân xanh do chế độ ăn uống, bạn không cần quá lo lắng. Tuy nhiên, nếu tình trạng này kéo dài và không cải thiện sau khi điều chỉnh chế độ ăn, bạn nên đi kiểm tra sớm, đặc biệt khi có các dấu hiệu sau:
- Sốt
- Đau bụng
- Phân lẫn máu
- Tiêu chảy kéo dài
Trẻ em và người già bị ngộ độc hóa chất Paraquat (trong thuốc trừ sâu, thuốc diệt cỏ) cũng có thể đi ngoài ra phân xanh. Do đó, bác sĩ sẽ hỏi kỹ về triệu chứng, loại thức ăn và hóa chất đã tiếp xúc.
Phân xanh có lẫn chất nhầy có thể là dấu hiệu niêm mạc ruột bị viêm, kèm theo tiêu chảy hoặc táo bón, đau bụng, nôn ói. Trong trường hợp này, cần điều trị kịp thời.
Hướng Chẩn Đoán và Điều Trị
1. Chẩn Đoán
Bác sĩ sẽ hỏi về chế độ ăn uống và tiền sử bệnh lý để đưa ra chẩn đoán ban đầu. Các câu hỏi có thể bao gồm:
- Bắt đầu đi phân xanh từ khi nào?
- Có triệu chứng nào khác thường không?
- Màu sắc, đặc điểm cấu trúc của phân có gì khác thường?
Bạn nên cung cấp thông tin chi tiết để bác sĩ có thể chẩn đoán chính xác.
Ngoài ra, bệnh nhân có thể được chỉ định làm thêm xét nghiệm như:
- Xét nghiệm phân tích/nuôi cấy phân
- Xét nghiệm máu
- Chẩn đoán hình ảnh (chụp X-quang)
- Nội soi (tiêu chuẩn vàng để đánh giá tình trạng đường tiêu hóa)
2. Điều Trị
Phác đồ điều trị phụ thuộc vào nguyên nhân và tình trạng bệnh lý. Bác sĩ sẽ đưa ra phác đồ phù hợp dựa trên kết quả chẩn đoán.
Nếu đi ngoài phân xanh chỉ xảy ra một vài lần, bạn không cần quá lo lắng. Nhưng nếu tình trạng này kéo dài kèm theo các triệu chứng bất thường, bạn nên chủ động thăm khám và điều trị sớm.
Phòng Ngừa Đi Ngoài Phân Xanh Do Bệnh Lý
Để phòng ngừa các bệnh lý và rối loạn đường ruột gây đi ngoài phân xanh, bạn nên:
- Ăn uống hợp vệ sinh.
- Hạn chế thực phẩm giàu Gluten gây tiêu chảy.
- Hạn chế thực phẩm kích thích đường ruột (nước có gas, đồ ăn nhiều dầu mỡ).
Đi ngoài phân xanh có thể do nhiều nguyên nhân. Đôi khi là do thực phẩm, nhưng cũng có thể là dấu hiệu của bệnh lý đường ruột. Để kiểm tra chính xác, bạn nên tìm đến các cơ sở y tế uy tín để được thăm khám và tư vấn.
Giáo sư Nguyễn Lân Dũng là một trong những nhà khoa học hàng đầu Việt Nam trong lĩnh vực vi sinh vật học, với hơn 50 năm cống hiến cho giáo dục và nghiên cứu (Wiki). Ông là con trai của Nhà giáo Nhân dân Nguyễn Lân, xuất thân từ một gia đình nổi tiếng hiếu học. Trong sự nghiệp của mình, Giáo sư đã đảm nhiệm nhiều vị trí quan trọng như Chủ tịch Hội các ngành Sinh học Việt Nam, Đại biểu Quốc hội và được phong tặng danh hiệu Nhà giáo Nhân dân vào năm 2010.