Đau Bụng Trên Rốn Là Bệnh Gì? Tìm Hiểu Nguyên Nhân & Cách Điều Trị

Đau bụng bên trên rốn là tình trạng thường gặp, có thể xuất phát từ nhiều nguyên nhân khác nhau, từ những vấn đề tiêu hóa đơn giản đến các bệnh lý nghiêm trọng liên quan đến gan, tụy, túi mật, lách… Tình trạng này càng đáng lo ngại hơn khi đi kèm với các dấu hiệu cảnh báo như buồn nôn, sốt, hoặc đại tiện ra máu. Để đảm bảo sức khỏe, việc tìm hiểu nguyên nhân chính xác và điều trị kịp thời là vô cùng quan trọng, giúp tránh các biến chứng nguy hiểm về sau. Vậy đau bụng trên rốn là dấu hiệu của bệnh gì?

Đau bụng trên rốn là gì?

Đau bụng trên rốn là cơn đau xảy ra ở vùng bụng giữa xương sườn và rốn. Vị trí đau thường liên quan đến các tổn thương ở dạ dày, gan, lách, tụy, túi mật, ống dẫn mật, hoặc các bộ phận khác như cơ bụng, phúc mạc, thận, niệu quản. Đôi khi, nếu cơn đau bụng đi kèm với khó thở và tức ngực, đây có thể là dấu hiệu cảnh báo các vấn đề về tim và phổi, đòi hỏi người bệnh cần được cấp cứu kịp thời.

Các vị trí đau bụng trên rốn cần chú ý:

• Phía trên bên trái: Vùng này chứa dạ dày, tụy và lách.
• Phía trên bên phải: Vùng này chứa túi mật, tụy, gan và ống dẫn mật.
• Giữa phía trên (vùng thượng vị): Đau ở vùng này có thể liên quan đến hệ thống mật hoặc hệ thống ống tiêu hóa.

Nguyên nhân gây đau bụng trên rốn

Có rất nhiều nguyên nhân có thể gây ra đau bụng trên rốn, bao gồm:

1. Khó tiêu: Đau vùng thượng vị sau khi ăn thường là dấu hiệu của chứng khó tiêu, đi kèm với cảm giác nóng rát. Tình trạng này thường liên quan đến chế độ ăn uống và sinh hoạt, và có thể xuất hiện đồng thời với viêm dạ dày hoặc trào ngược dạ dày thực quản.

2. Viêm loét dạ dày tá tràng: Viêm loét dạ dày tá tràng có thể do mất cân bằng giữa các yếu tố tấn công và bảo vệ dạ dày, hoặc do nhiễm vi khuẩn Helicobacter pylori. Triệu chứng thường gặp là đau vùng bụng trên rốn, cảm giác nóng rát và cồn cào khó chịu.

3. Thoát vị: Thoát vị xảy ra khi một tạng trong bụng (ví dụ: mạc nối, ruột) không còn nằm ở vị trí thông thường mà chui vào một điểm yếu, như thoát vị hoành. Thoát vị có thể gây đau bụng trên rốn và đôi khi gây ra các biến chứng nguy hiểm, đe dọa tính mạng.

4. Sỏi mật: Sỏi mắc kẹt trong đường mật có thể gây nhiễm trùng, thường gặp là viêm túi mật cấp và viêm tụy cấp. Tình trạng này gây ra những cơn đau quặn mật, đau dữ dội rồi giảm dần, xảy ra từng đợt và thường gặp sau khi ăn.

5. Đau bụng thai kỳ: Đau bụng trên rốn có thể xảy ra trong thai kỳ do thai nhi lớn lên và chèn ép vào các cơ quan vùng bụng trên, hoặc do sự kéo căng của cơ và dây chằng. Nếu tình trạng đau kéo dài hoặc xuất hiện đột ngột và dữ dội, đó có thể là dấu hiệu của các biến chứng nguy hiểm trong thai kỳ.

6. Căng cơ bụng: Căng cơ bụng là chấn thương phổ biến, thường xảy ra sau khi chơi thể thao, tập thể dục quá sức hoặc nâng vật nặng, gây đau vùng bụng trên rốn.

7. Các nguyên nhân khác:

   • Bệnh gan: Viêm gan cấp tính và mạn tính do thuốc, độc chất, rượu, hoặc nhiễm virus viêm gan có thể gây đau vùng bụng trên rốn. Ung thư gan ít phổ biến hơn nhưng cũng có thể gây ra triệu chứng này.
   • Các bệnh về tuyến tụy: Viêm tụy là nguyên nhân thường gặp nhất, đôi khi là ung thư tụy. Cơn đau có thể xuất hiện ở vùng giữa hoặc phía trên bên trái bụng, lan ra sau lưng và tăng lên khi ho, nằm ngửa hoặc ăn nhiều.
   • Tắc ruột: Tắc ruột là tình trạng ruột bị tắc nghẽn, gây cản trở sự di chuyển của khí, chất lỏng và chất rắn trong đường tiêu hóa. Đau bụng thường là triệu chứng đầu tiên.
   • Lách to: Lách to có thể gây đau vùng bụng trên rốn bên trái. Nhiễm trùng và xơ gan là nguyên nhân phổ biến. Vỡ lách và chảy máu sau chấn thương là trường hợp cấp cứu.
   • Các bệnh lý về thận và đường tiết niệu: Viêm thận bể thận, sỏi thận thường gây đau ở vùng lưng và lan ra phía trước.
   • Viêm phúc mạc: Gây đau lan tỏa khắp bụng, chủ yếu do nhiễm khuẩn trong ổ bụng hoặc thiếu máu mạc treo.
   • Các bệnh lý liên quan đến tim và phổi: Thuyên tắc phổi, viêm phổi, nhồi máu cơ tim, viêm màng ngoài tim.

Dấu hiệu đau bụng trên rốn

Cơn đau bụng trên rốn có thể nhẹ, trung bình hoặc dữ dội, xảy ra ở một vị trí nhất định hoặc lan rộng, đau âm ỉ, tăng dần hoặc xuất hiện từng đợt. Người bệnh có thể đau vào một thời điểm nhất định hoặc đau lặp đi lặp lại, đặc biệt là sau khi ăn, khi nằm, cúi người hoặc nâng vật nặng.

Đau bụng trên rốn có nguy hiểm không?

Đau bụng trên rốn do khó tiêu thường không đáng lo ngại và có thể cải thiện bằng các biện pháp chăm sóc tại nhà hoặc dùng thuốc. Tuy nhiên, cơn đau này cũng có thể là dấu hiệu cảnh báo các bệnh lý nguy hiểm như nhồi máu cơ tim, viêm túi mật cấp, viêm tụy cấp, loét dạ dày, viêm gan cấp. Những trường hợp này cần được thăm khám và điều trị sớm để tránh biến chứng.

Chẩn đoán đau bụng trên rốn

Để chẩn đoán cơn đau vùng bụng trên rốn, bác sĩ sẽ hỏi về triệu chứng, mức độ đau, vị trí đau và tiền sử bệnh. Các xét nghiệm có thể được chỉ định bao gồm:

• Nội soi đường tiêu hóa trên: Sử dụng ống nội soi để kiểm tra thực quản, dạ dày và tá tràng, giúp phát hiện các tổn thương.
• Xét nghiệm máu: Kiểm tra các bất thường tại các cơ quan nghi ngờ.
• Siêu âm bụng: Sàng lọc các vấn đề như sỏi mật, viêm tụy, sỏi thận.
• Chụp cắt lớp vi tính (CT): Xác định chính xác nguyên nhân gây đau bụng như viêm ruột thừa, viêm tụy, viêm túi mật hoặc ung thư.
• Nội soi đường tiêu hóa dưới: Kiểm tra các vấn đề như chảy máu, polyp hoặc ung thư đại trực tràng.
• Chụp cộng hưởng từ (MRI): Kiểm tra các cơ quan trong ổ bụng như gan, túi mật, tụy.
• Chụp X-quang: Chẩn đoán các bệnh lý như thủng ruột, tắc ruột.
• Nội soi mật tụy ngược dòng (ERCP): Kiểm tra hệ thống đường mật và tụy, có thể giúp loại bỏ sỏi trong ống mật.

Cách điều trị đau bụng vị trí trên rốn

Phương pháp điều trị đau bụng trên rốn phụ thuộc vào nguyên nhân được chẩn đoán. Với các trường hợp khó tiêu, người bệnh có thể thay đổi chế độ ăn uống, sinh hoạt hoặc dùng thuốc kháng axit không kê đơn. Nếu triệu chứng không giảm, cần đi khám để được chẩn đoán và điều trị theo phác đồ của bác sĩ.

Khi nào cần gặp bác sĩ?

Nếu cơn đau bụng trên rốn tái phát hoặc kéo dài, bạn cần đi khám để được chẩn đoán nguyên nhân chính xác. Các triệu chứng sau đây cần được thăm khám kịp thời:

• Xuất hiện máu trong phân
• Nôn ra máu
• Sốt cao
• Chóng mặt
• Sụt cân bất thường
• Khó thở
• Vàng da, vàng mắt
• Sờ thấy khối u vùng bụng

Phòng tránh đau bụng trên rốn

Để phòng ngừa đau bụng trên rốn, bạn có thể áp dụng các biện pháp sau:

• Tập thể dục đều đặn
• Uống đủ nước
• Ăn chế độ ăn lành mạnh, ưu tiên ngũ cốc nguyên hạt, trái cây, rau củ
• Tránh đồ chiên rán, thức ăn nhanh
• Ăn chậm nhai kỹ để ngăn ngừa khó tiêu
• Thư giãn 1 – 2 giờ sau khi ăn, không nên nằm ngay
• Kiểm soát căng thẳng
• Rửa tay thường xuyên trước khi ăn
• Xây dựng lối sống lành mạnh, không sử dụng rượu bia, thuốc lá

Lưu ý: Các thông tin trên chỉ mang tính chất tham khảo, không thay thế cho lời khuyên của chuyên gia y tế.

Nguồn: https://mncatlinhdd.edu.vn/ Tác giả: Nguyễn Lân dũng