Câu tục ngữ “Con hư tại mẹ cháu hư tại bà” từ lâu đã trở thành một lời nhắc nhở về tầm quan trọng của việc giáo dục con cái trong gia đình. Vậy câu nói này có thực sự đúng và nó mang lại những bài học gì cho chúng ta trong việc nuôi dạy con trẻ?
Từ “hư” ở đây không chỉ đơn thuần là những hành vi nghịch ngợm, mà còn ám chỉ thái độ, đạo đức không đúng mực, thiếu ngoan ngoãn và lễ phép. Câu nói này hàm ý rằng cách giáo dục của mẹ và bà có ảnh hưởng lớn đến sự hình thành nhân cách của đứa trẻ.
- Vai trò của người mẹ: Mẹ là người gần gũi và có ảnh hưởng sâu sắc nhất đến con cái, đặc biệt trong những năm tháng đầu đời. Mẹ là người trực tiếp nuôi dưỡng, chăm sóc và dạy dỗ con, định hình những thói quen, tính cách và giá trị sống cơ bản.
- Vai trò của người bà: Bà thường là người có nhiều kinh nghiệm sống và thời gian để chăm sóc, yêu thương cháu. Tình yêu thương và sự quan tâm của bà có thể giúp cháu cảm thấy an toàn và được che chở. Tuy nhiên, sự nuông chiều quá mức của bà cũng có thể khiến cháu trở nên hư hỏng, ỷ lại và thiếu tự lập.
Như vậy, câu tục ngữ “Con hư tại mẹ cháu hư tại bà” không phải là một lời đổ lỗi đơn thuần, mà là một lời nhắc nhở về trách nhiệm của cả mẹ và bà trong việc giáo dục con cháu. Để con cháu trưởng thành và nên người, cha mẹ, ông bà cần phối hợp và thống nhất trong việc giáo dục, tạo môi trường sống lành mạnh và truyền cho con cháu những giá trị tốt đẹp.
Việc nuôi dưỡng và giáo dục con cái là trách nhiệm thiêng liêng của cha mẹ. Pháp luật Việt Nam cũng quy định rõ về quyền và nghĩa vụ của cha mẹ đối với con cái, nhằm đảm bảo sự phát triển toàn diện của trẻ em. Theo Luật Hôn nhân và Gia đình 2014, cha mẹ có những quyền và nghĩa vụ sau:
- Thương yêu, tôn trọng ý kiến của con.
- Chăm lo việc học tập, giáo dục để con phát triển lành mạnh về thể chất, trí tuệ, đạo đức, trở thành người con hiếu thảo của gia đình, công dân có ích cho xã hội.
- Trông nom, nuôi dưỡng, chăm sóc, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của con chưa thành niên hoặc con đã thành niên mất năng lực hành vi dân sự.
- Không phân biệt đối xử với con trên cơ sở giới tính hoặc tình trạng hôn nhân của cha mẹ.
- Không lạm dụng sức lao động của con chưa thành niên hoặc con đã thành niên mất năng lực hành vi dân sự.
- Không xúi giục, ép buộc con làm việc trái pháp luật, trái đạo đức xã hội.
Đặc biệt, cha mẹ có nghĩa vụ và quyền ngang nhau trong việc chăm sóc, nuôi dưỡng và giáo dục con cái. Trong đó, việc giáo dục con cái bao gồm:
- Tạo điều kiện cho con được sống trong môi trường gia đình đầm ấm, hòa thuận.
- Làm gương tốt cho con về mọi mặt.
- Phối hợp chặt chẽ với nhà trường, cơ quan, tổ chức trong việc giáo dục con.
- Hướng dẫn con chọn nghề, tôn trọng quyền chọn nghề, quyền tham gia hoạt động chính trị, kinh tế, văn hóa, xã hội của con.
- Có thể đề nghị cơ quan, tổ chức giúp đỡ để thực hiện việc giáo dục con khi gặp khó khăn không thể tự giải quyết được.
Giáo dục con cái là một hành trình dài hơi và đầy thử thách. Câu tục ngữ “Con hư tại mẹ cháu hư tại bà” nhắc nhở chúng ta về vai trò quan trọng của những người thân yêu nhất trong việc hình thành nhân cách của trẻ. Bằng cách yêu thương, tôn trọng và giáo dục con cái một cách đúng đắn, chúng ta có thể giúp con trở thành những người có ích cho xã hội.
Giáo sư Nguyễn Lân Dũng là một trong những nhà khoa học hàng đầu Việt Nam trong lĩnh vực vi sinh vật học, với hơn 50 năm cống hiến cho giáo dục và nghiên cứu (Wiki). Ông là con trai của Nhà giáo Nhân dân Nguyễn Lân, xuất thân từ một gia đình nổi tiếng hiếu học. Trong sự nghiệp của mình, Giáo sư đã đảm nhiệm nhiều vị trí quan trọng như Chủ tịch Hội các ngành Sinh học Việt Nam, Đại biểu Quốc hội và được phong tặng danh hiệu Nhà giáo Nhân dân vào năm 2010.