Chức Năng Tâm Thu Thất Trái Bảo Tồn: Nguyên Nhân, Triệu Chứng & Điều Trị

Chào bạn đọc của mncatlinhdd.edu.vn! Nếu bạn vừa nhận kết quả siêu âm tim và thấy các thuật ngữ như “chức năng tâm thu thất trái bảo tồn” hay “EF 78%, FS 46%”, hẳn bạn sẽ có rất nhiều thắc mắc. Bài viết này sẽ cung cấp cho bạn thông tin chi tiết, dễ hiểu về tình trạng này, giúp bạn chủ động hơn trong việc chăm sóc sức khỏe tim mạch của mình.

Chức năng tâm thu thất trái bảo tồn: Hiểu đúng về “suy tim”

“Chức năng tâm thu thất trái bảo tồn” (HFpEF – Heart Failure with preserved Ejection Fraction), hay còn gọi là suy tim phân suất tống máu bảo tồn, là tình trạng tim gặp khó khăn trong việc thư giãn và đổ đầy máu giữa các nhịp đập. Điều này dẫn đến lượng máu được bơm đi mỗi nhịp ít hơn so với bình thường, dù khả năng co bóp (tống máu) của tim vẫn ở mức chấp nhận được.

Nói một cách dễ hiểu, tim vẫn bóp tốt, nhưng việc “nạp” máu vào buồng tim lại không hiệu quả.

EF và FS: Ý nghĩa của các chỉ số

• EF (Ejection Fraction – Phân suất tống máu): Tỷ lệ phần trăm máu được tống ra khỏi thất trái sau mỗi nhịp bóp. EF > 50% thường được xem là bình thường. Trường hợp của bạn, EF 78% cho thấy chức năng bơm máu của tim vẫn tốt.
• FS (Fractional Shortening – Phân suất co rút sợi cơ tim): Đo lường mức độ thay đổi đường kính của thất trái trong quá trình co bóp. FS thấp có thể gợi ý vấn đề về khả năng co bóp của cơ tim. FS 46% của bạn cần được bác sĩ đánh giá thêm để xác định có bất thường hay không.

Nguyên nhân nào dẫn đến chức năng tâm thu thất trái bảo tồn?

HFpEF là một hội chứng phức tạp, thường liên quan đến nhiều yếu tố:

• Tăng huyết áp: Huyết áp cao kéo dài làm tim dày lên và trở nên cứng hơn, khó thư giãn.
• Tuổi tác: Tim có xu hướng trở nên kém linh hoạt hơn theo tuổi.
• Bệnh tiểu đường: Đường huyết cao gây tổn thương mạch máu và cơ tim.
• Béo phì: Thừa cân tạo thêm gánh nặng cho tim.
• Bệnh thận mãn tính: Suy thận ảnh hưởng đến chức năng tim mạch.
• Bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính (COPD): Gây áp lực lên tim phải, ảnh hưởng gián tiếp đến tim trái.
• Thiếu máu: Giảm lượng oxy cung cấp cho tim.
• Rối loạn nhịp tim (đặc biệt là rung nhĩ): Làm giảm hiệu quả bơm máu của tim.

Triệu chứng của chức năng tâm thu thất trái bảo tồn

Triệu chứng HFpEF có thể mơ hồ và dễ bị bỏ qua, đặc biệt ở giai đoạn sớm:

• Khó thở: Khó thở khi gắng sức, nằm đầu thấp hoặc về đêm.
• Mệt mỏi: Cảm thấy kiệt sức, yếu ớt.
• Phù: Sưng mắt cá chân, bàn chân, cẳng chân hoặc bụng.
• Ho: Ho khan, đặc biệt là về đêm.
• Tăng cân nhanh: Do giữ nước.
• Chóng mặt, choáng váng: Do lưu lượng máu đến não giảm.
• Đánh trống ngực: Cảm giác tim đập nhanh hoặc không đều.

Lưu ý quan trọng: Các triệu chứng này có thể do nhiều nguyên nhân khác gây ra. Hãy đi khám bác sĩ để được chẩn đoán chính xác.

Chẩn đoán chức năng tâm thu thất trái bảo tồn

Để chẩn đoán HFpEF, bác sĩ sẽ kết hợp:

• Khám lâm sàng: Hỏi về tiền sử bệnh, các triệu chứng và khám thực thể.
• Điện tâm đồ (ECG): Đánh giá nhịp tim và phát hiện các bất thường.
• Siêu âm tim (Echocardiography): Đo kích thước buồng tim, đánh giá chức năng co bóp và thư giãn của tim, đo EF và FS.
• Xét nghiệm máu: Kiểm tra chức năng thận, đường huyết, nồng độ hormone lợi niệu (NT-proBNP).
• Nghiệm pháp gắng sức: Đánh giá khả năng gắng sức của tim.
• Thông tim (ít phổ biến): Đo áp lực trong các buồng tim và mạch máu.

Điều trị chức năng tâm thu thất trái bảo tồn

Mục tiêu điều trị HFpEF là:

• Kiểm soát triệu chứng: Giảm khó thở, phù, mệt mỏi.
• Cải thiện chất lượng cuộc sống: Giúp bệnh nhân sinh hoạt thoải mái hơn.
• Ngăn ngừa biến chứng: Giảm nguy cơ nhập viện và tử vong.
• Điều trị các bệnh lý đi kèm: Kiểm soát huyết áp, đường huyết, béo phì…

Các phương pháp điều trị bao gồm:

• Thuốc:
  • Thuốc lợi tiểu: Giúp giảm phù.
  • Thuốc ức chế men chuyển (ACEI) hoặc ức chế thụ thể Angiotensin II (ARB): Hạ huyết áp, bảo vệ tim và thận.
  • Thuốc chẹn beta: Hạ huyết áp, làm chậm nhịp tim.
  • Thuốc ức chế thụ thể Angiotensin và Neprilysin (ARNI): Cải thiện chức năng tim và giảm triệu chứng.
  • Thuốc ức chế SGLT2: Bảo vệ tim, thận và kiểm soát đường huyết.
• Thay đổi lối sống:
  • Chế độ ăn uống lành mạnh: Giảm muối, chất béo bão hòa, cholesterol. Tăng cường rau xanh, trái cây, ngũ cốc nguyên hạt.
  • Tập thể dục đều đặn: Đi bộ, đạp xe, bơi lội…
  • Bỏ thuốc lá: Hút thuốc lá gây hại cho tim mạch.
  • Kiểm soát cân nặng: Giảm cân nếu thừa cân hoặc béo phì.
  • Hạn chế rượu bia: Uống quá nhiều rượu bia có thể làm suy yếu tim.
  • Ngủ đủ giấc: Ngủ đủ 7-8 tiếng mỗi đêm.
  • Giảm căng thẳng: Tìm cách thư giãn, giải tỏa stress.
• Các biện pháp can thiệp (trong một số trường hợp):
  • Đặt máy tạo nhịp tim: Điều trị rối loạn nhịp tim.
  • Phẫu thuật van tim: Sửa chữa hoặc thay thế van tim bị hở hoặc hẹp.

Quan trọng: Việc điều trị HFpEF cần được cá nhân hóa dựa trên tình trạng cụ thể của từng bệnh nhân. Hãy tuân thủ chặt chẽ hướng dẫn của bác sĩ.

Kết luận

Chức năng tâm thu thất trái bảo tồn là một tình trạng phức tạp, nhưng hoàn toàn có thể kiểm soát được nếu được chẩn đoán và điều trị đúng cách. Việc hiểu rõ về bệnh, tuân thủ điều trị và thay đổi lối sống là chìa khóa để bạn có một trái tim khỏe mạnh hơn. Đừng ngần ngại thảo luận với bác sĩ về bất kỳ thắc mắc nào của bạn. Chúc bạn sức khỏe và bình an!

Tài liệu tham khảo:

• Hướng dẫn chẩn đoán và điều trị suy tim của Hội Tim Mạch Học Việt Nam.
• American Heart Association (AHA): https://www.heart.org/
• American College of Cardiology (ACC): https://www.acc.org/

(Bài viết được tham khảo và kiểm duyệt bởi đội ngũ bác sĩ chuyên khoa tim mạch của mncatlinhdd.edu.vn)