Cholesterol là gì? Toàn tập kiến thức về Cholesterol tốt, xấu và chỉ số lý tưởng

1. Cholesterol là gì?

Cholesterol là một thành phần của lipid máu, đóng vai trò quan trọng trong hoạt động của tế bào thần kinh, sản xuất hormone và duy trì chức năng cơ thể. Cholesterol có hai nguồn gốc:

• Từ cơ thể tổng hợp: Gan và các cơ quan khác tự sản xuất khoảng 75% lượng cholesterol trong máu.
• Từ thức ăn: Khoảng 25% cholesterol đến từ thực phẩm có nguồn gốc động vật như thịt, sữa, lòng đỏ trứng và nội tạng động vật.

2. Phân loại Cholesterol

Cholesterol được chia thành các loại chính sau:

2.1. LDL-Cholesterol (Cholesterol “xấu”)

LDL-cholesterol là loại cholesterol chiếm phần lớn trong máu, có chức năng vận chuyển cholesterol đi khắp cơ thể. Tuy nhiên, khi nồng độ LDL-cholesterol quá cao, nó có thể tích tụ trên thành mạch máu, đặc biệt ở tim và não, gây ra xơ vữa động mạch. Các mảng xơ vữa này làm hẹp hoặc tắc nghẽn mạch máu, thậm chí có thể vỡ ra, dẫn đến các biến chứng nguy hiểm như nhồi máu cơ tim hoặc tai biến mạch máu não. Do đó, LDL-cholesterol thường được gọi là cholesterol “xấu”.

Nồng độ LDL-cholesterol cao có thể do di truyền, chế độ ăn uống không lành mạnh, thói quen xấu như hút thuốc, ít vận động, hoặc do các bệnh lý như cao huyết áp và đái tháo đường.

2.2. HDL-Cholesterol (Cholesterol “tốt”)

HDL-cholesterol chiếm khoảng 25-30% tổng lượng cholesterol trong máu. HDL-cholesterol có vai trò vận chuyển cholesterol từ máu về gan để xử lý và loại bỏ, đồng thời giúp loại bỏ cholesterol khỏi các mảng xơ vữa động mạch, giúp bảo vệ tim mạch. Vì vậy, HDL-cholesterol được gọi là cholesterol “tốt”.

Nồng độ HDL-cholesterol thấp có thể liên quan đến hút thuốc lá, ít vận động, thừa cân, béo phì.

2.3. Lp(a) Cholesterol

Lp(a) Cholesterol là một biến thể của LDL-cholesterol. Nồng độ Lp(a) Cholesterol cao có thể làm tăng nguy cơ hình thành mảng xơ vữa động mạch.

3. Đánh giá chỉ số Cholesterol trong máu

Việc tăng cholesterol trong máu thường không có triệu chứng rõ ràng, chỉ được phát hiện thông qua xét nghiệm lipid máu định kỳ. Hội Tim Mạch Học Việt Nam khuyến cáo người từ 20 tuổi trở lên nên kiểm tra lipid máu định kỳ 5 năm một lần, bao gồm cholesterol toàn phần, LDL-cholesterol, HDL-cholesterol và triglycerides.

Dưới đây là bảng đánh giá các thành phần lipid máu:

Thành phần	Mức độ
Cholesterol toàn phần	< 200 mg/dL: Bình thường
	200-239 mg/dL: Hơi cao
	≥ 240 mg/dL: Cao
LDL-cholesterol	< 100 mg/dL: Tối ưu
	100-129 mg/dL: Gần tối ưu
	130-159 mg/dL: Hơi cao
	160-189 mg/dL: Cao
	≥ 190 mg/dL: Rất cao
HDL-cholesterol	≥ 60 mg/dL: Tốt
	< 40 mg/dL: Nguy cơ tim mạch
Triglycerides	< 150 mg/dL: Bình thường
	150-199 mg/dL: Hơi cao
	200-499 mg/dL: Cao
	≥ 500 mg/dL: Rất cao

Thông qua xét nghiệm lipid máu, bạn có thể biết được hàm lượng cholesterol trong cơ thể, từ đó điều chỉnh chế độ ăn uống và sinh hoạt để đạt mức cholesterol lý tưởng. Nếu việc điều chỉnh lối sống không hiệu quả, hãy tham khảo ý kiến bác sĩ để được tư vấn và điều trị bằng thuốc.