Bí Mật Rễ Cây Hướng Đất Dương & Chồi Cây Hướng Đất Âm: Giải Mã Khoa Học

Cảm ứng là khả năng phản ứng của thực vật đối với các kích thích từ môi trường, có thể là ánh sáng, hóa chất, hoặc trọng lực. Phản ứng này có thể thể hiện ở cuống lá, thân, và các bộ phận khác, hướng tới hoặc tránh xa kích thích. Trong số đó, hướng động là một hình thức phản ứng quan trọng, trong đó cơ quan thực vật phản ứng với tác nhân kích thích từ một hướng xác định.

Hướng Động là Gì?

Hướng động là hình thức phản ứng của cơ quan thực vật đối với tác nhân kích thích từ một hướng cụ thể. Có hai loại hướng động chính:

• Hướng động dương: Vận động sinh trưởng hướng tới nguồn kích thích.
• Hướng động âm: Vận động sinh trưởng tránh xa nguồn kích thích.

Các Kiểu Hướng Động Quan Trọng ở Thực Vật

1. Hướng Sáng

Hướng sáng là sự sinh trưởng của thân và cành cây hướng về phía ánh sáng. Thân và cành cây thể hiện tính hướng sáng dương, trong khi rễ cây uốn cong theo hướng ngược lại, thể hiện tính hướng sáng âm. Điều này xảy ra do sự phân bố auxin không đều: phía tối có nồng độ auxin cao hơn, kích thích các tế bào sinh trưởng dài ra nhanh hơn, làm cho cơ quan uốn cong về phía kích thích. Tuy nhiên, rễ cây mẫn cảm với auxin hơn, nên nồng độ auxin cao ở phía tối lại ức chế sự sinh trưởng, khiến rễ uốn cong xuống đất.

2. Hướng Trọng Lực (Hướng Đất)

Hướng trọng lực là phản ứng sinh trưởng của cây đối với trọng lực. Đỉnh rễ thể hiện hướng trọng lực dương, còn đỉnh thân thể hiện hướng trọng lực âm. Điều này giúp rễ cây đâm sâu vào đất để tìm kiếm nước và chất dinh dưỡng, trong khi thân cây vươn lên để đón ánh sáng mặt trời.

3. Hướng Hóa

Hướng hóa là phản ứng sinh trưởng của cây đối với các hợp chất hóa học như axit, kiềm, và muối khoáng. Hướng hóa thường được quan sát thấy ở rễ, ống phấn, và lông tuyến của cây gọng vó. Hướng hóa dương xảy ra khi cơ quan của cây sinh trưởng hướng tới nguồn hóa chất, trong khi hướng hóa âm xảy ra khi cơ quan của cây tránh xa hóa chất.

4. Hướng Nước

Hướng nước là sự sinh trưởng của rễ cây hướng tới nguồn nước. Hướng hóa và hướng nước đóng vai trò quan trọng giúp rễ thực vật tìm kiếm nguồn nước và phân bón trong đất, đảm bảo sự sống và phát triển của cây.

5. Hướng Tiếp Xúc

Hướng tiếp xúc là phản ứng sinh trưởng đối với sự tiếp xúc. Cơ sở của sự uốn cong trong tiếp xúc là do sự sinh trưởng không đồng đều của các tế bào tại hai phía của cơ quan. Các tế bào ở phía không tiếp xúc thường sinh trưởng nhanh hơn, làm cho cơ quan uốn cong về phía tiếp xúc.

Vai Trò của Hướng Động Trong Đời Sống Thực Vật

Hướng động giúp cây thích nghi với sự biến đổi của môi trường để tồn tại và phát triển. Ví dụ, cây ở gần cửa sổ luôn vươn ra ánh sáng để nhận ánh sáng cần thiết cho quá trình quang hợp.

Ví dụ:

• Rễ cây hướng đất dương: Đảm bảo rễ luôn đâm sâu vào lòng đất, cố định cây và tìm kiếm nguồn nước, chất dinh dưỡng.
• Chồi cây hướng đất âm: Giúp chồi vươn lên đón ánh sáng, tạo điều kiện cho quá trình quang hợp.

Kết Luận

Hiện tượng rễ cây hướng đất dương và chồi cây hướng đất âm là một ví dụ điển hình của hướng trọng lực, một trong những cơ chế quan trọng giúp cây thích nghi và tồn tại trong môi trường sống.

Nguồn: https://mncatlinhdd.edu.vn/ Tác giả: Nguyễn Lân dũng