Table of Contents
Bệnh Trĩ Là Gì? Nguyên Nhân, Triệu Chứng, Cách Điều Trị và Phòng Ngừa Hiệu Quả
Bệnh trĩ là một bệnh lý phổ biến, đặc biệt ở những người trên 30 tuổi và dân văn phòng. Do tính chất nhạy cảm của bệnh, nhiều người ngại đi khám cho đến khi bệnh trở nặng và gây ra các biến chứng. Bài viết này cung cấp thông tin chi tiết về bệnh trĩ, giúp bạn hiểu rõ hơn về bệnh, từ đó có biện pháp phòng ngừa và điều trị hiệu quả.
Bệnh trĩ (Hemorrhoids) là tình trạng các tĩnh mạch ở hậu môn và trực tràng dưới bị giãn ra, tương tự như giãn tĩnh mạch ở chân. Theo nghiên cứu của Hội Hậu môn Trực tràng học Việt Nam, tỷ lệ người mắc bệnh trĩ tại Việt Nam là từ 30-50%. Bệnh trĩ không nguy hiểm đến tính mạng nhưng gây ra nhiều phiền toái, ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống của người bệnh.
Bệnh trĩ được chia thành hai loại chính:
- Trĩ nội: Búi trĩ hình thành bên trong trực tràng, phía trên đường lược. Ở giai đoạn sớm, trĩ nội thường không gây đau và khó phát hiện, chỉ khi đi tiêu ra máu mới biết. Khi trĩ lớn hơn, búi trĩ có thể lòi ra ngoài khi đi tiêu.
- Trĩ ngoại: Búi trĩ hình thành bên dưới da xung quanh hậu môn, phía dưới đường lược. Trĩ ngoại có thể nhìn thấy, sờ thấy và thường gây đau rát, khó chịu hơn trĩ nội do tiếp xúc trực tiếp với các tác nhân bên ngoài.
Phân độ trĩ nội:
- Trĩ độ 1: Búi trĩ còn nằm hoàn toàn trong ống hậu môn.
- Trĩ độ 2: Búi trĩ lòi ra khi đi đại tiện, nhưng tự thụt vào sau đó.
- Trĩ độ 3: Búi trĩ lòi ra khi đi đại tiện và cần dùng tay đẩy vào.
- Trĩ độ 4: Búi trĩ thường xuyên sa ra ngoài, ngay cả khi không đi tiêu, gây khó khăn trong sinh hoạt.
Yếu Tố Nguy Cơ Gây Bệnh Trĩ
Bệnh trĩ có thể xảy ra ở mọi lứa tuổi, nhưng phổ biến nhất là ở người từ 30-60 tuổi. Tỷ lệ mắc bệnh ở phụ nữ cao hơn nam giới (61%). Các yếu tố nguy cơ gây bệnh trĩ bao gồm:
- Ngồi nhiều, ít vận động (đặc biệt là dân văn phòng).
- Uống ít nước.
- Uống rượu bia, ăn đồ cay nóng.
- Chế độ ăn thiếu rau xanh và chất xơ.
- Béo phì.
- Phụ nữ mang thai.
- Táo bón hoặc tiêu chảy mãn tính.
- Quan hệ tình dục qua đường hậu môn.
- Thói quen ngồi bồn cầu lâu hoặc rặn khi đi đại tiện.
- U vùng tiểu khung (u đại trực tràng, u xơ tử cung…).
Dấu Hiệu Nhận Biết Bệnh Trĩ
Các triệu chứng thường gặp của bệnh trĩ bao gồm:
- Búi trĩ sa ra ngoài hậu môn khi đi tiêu, hoặc thường xuyên xuất hiện ngoài hậu môn.
- Búi trĩ bị tắc mạch hoặc sa nghẹt gây sưng đau.
- Đại tiện ra máu (có thể thấy máu thấm giấy vệ sinh, nhỏ giọt hoặc bắn thành tia).
- Ngứa ngáy, khó chịu ở hậu môn.
- Đau rát hậu môn tăng dần theo sự tiến triển của búi trĩ.
Biến Chứng Nguy Hiểm Của Bệnh Trĩ
Bệnh trĩ có thể kéo dài suốt đời và gây ra nhiều biến chứng nếu không được điều trị kịp thời:
- Thiếu máu: Chảy máu thường xuyên dẫn đến thiếu máu mãn tính, gây mệt mỏi, suy nhược cơ thể.
- Trĩ sa nghẹt: Búi trĩ thò ra ngoài và không thể thụt vào, gây tắc mạch máu, sưng đau, thậm chí hoại tử.
- Tắc mạch: Cục máu đông hình thành trong búi trĩ gây đau, hoại tử.
- Viêm loét, nhiễm trùng: Viêm da quanh hậu môn, viêm nhú, viêm khe gây ngứa ngáy, đau rát. Nhiễm trùng xảy ra khi có loét hoặc hoại tử búi trĩ.
- Ung thư đại trực tràng: Nghiên cứu cho thấy người mắc bệnh trĩ có nguy cơ ung thư đại trực tràng cao hơn. Điều trị trĩ giúp giảm nguy cơ này.
Khi Nào Cần Đến Bệnh Viện?
Bạn nên đi khám ngay khi có các triệu chứng của bệnh trĩ để được tư vấn và điều trị kịp thời. Đặc biệt, cần đến bệnh viện ngay nếu có các dấu hiệu sau:
- Chảy máu nhiều, máu bắn thành tia.
- Hậu môn có biểu hiện hoại tử.
- Hậu môn đau rát, khó chịu, ảnh hưởng đến sinh hoạt.
Các Phương Pháp Điều Trị Bệnh Trĩ
Có nhiều phương pháp điều trị bệnh trĩ, tùy thuộc vào mức độ bệnh:
1. Điều trị tại bệnh viện:
- Thắt dây cao su: Thắt gốc búi trĩ bằng dây cao su để làm khô và rụng búi trĩ.
- Chích xơ: Tiêm hóa chất vào mô trĩ để làm teo búi trĩ.
- Phẫu thuật Longo: Cắt và treo búi trĩ bằng máy chuyên dụng, ít đau và phục hồi nhanh.
- Phẫu thuật cắt trĩ kinh điển: Cắt bỏ búi trĩ (thường dùng cho trĩ hỗn hợp, trĩ biến chứng), có thể gây đau và cần thời gian hồi phục. Sử dụng dao siêu âm có thể giảm đau sau mổ.
2. Điều trị tại nhà:
- Ăn thực phẩm giàu chất xơ (trái cây, rau củ, ngũ cốc nguyên hạt).
- Dùng thuốc bôi hoặc thuốc cải thiện tuần hoàn máu.
- Ngâm hậu môn trong nước ấm (10-15 phút, 2-3 lần/ngày).
- Tránh vận động nặng, ngồi hoặc đứng lâu.
- Uống thuốc giảm đau (acetaminophen, aspirin, ibuprofen) theo chỉ định của bác sĩ.
Phòng Ngừa Bệnh Trĩ Hiệu Quả
Để phòng ngừa bệnh trĩ, bạn nên:
- Ăn uống khoa học, giàu chất xơ.
- Uống đủ 2-3 lít nước mỗi ngày.
- Hạn chế ăn cay, nóng, uống rượu, cà phê.
- Hạn chế ngồi quá lâu, nên đứng dậy đi lại sau mỗi 30 phút làm việc.
- Duy trì thói quen vận động, luyện tập thể thao.
- Không mặc quần quá chật.
- Điều trị táo bón kịp thời, đặc biệt là ở phụ nữ mang thai.
Các Câu Hỏi Thường Gặp Về Bệnh Trĩ
- Bệnh trĩ có ảnh hưởng đến sinh sản không? Không, trĩ là bệnh lý tiêu hóa và không ảnh hưởng đến khả năng sinh sản.
- Bệnh trĩ có lây không? Không, bệnh trĩ không do vi khuẩn, virus gây ra nên không lây nhiễm.
- Bệnh trĩ có nguy hiểm không? Trĩ là bệnh lành tính, nhưng nếu không điều trị có thể gây biến chứng nghiêm trọng.
- Bệnh trĩ có di truyền không? Trĩ không di truyền, nhưng có thể có xu hướng mắc bệnh trong gia đình do thói quen ăn uống và sinh hoạt giống nhau.
- Mắc bệnh trĩ có kiêng quan hệ không? Nên tránh quan hệ qua đường hậu môn hoặc các tư thế gây áp lực lên hậu môn.
- Khám bệnh trĩ ở đâu? Nên chọn các phòng khám, bệnh viện có bác sĩ chuyên môn giỏi, giàu kinh nghiệm và trang thiết bị hiện đại để được chẩn đoán và điều trị hiệu quả.
Kết luận
Bệnh trĩ là một bệnh lý tiêu hóa lành tính, tuy nhiên có thể gây ra các biến chứng nghiêm trọng nếu kéo dài và không được điều trị đúng cách. Chủ động phòng ngừa bệnh trĩ bằng cách ăn uống, sinh hoạt khoa học và thăm khám sớm giúp quá trình điều trị dễ dàng hơn, tiết kiệm chi phí và thời gian.
Tài liệu tham khảo:
- (Có thể thêm các tài liệu tham khảo từ mncatlinhdd.edu.vn hoặc các nguồn uy tín khác nếu có).
(Lưu ý: Bài viết này chỉ mang tính chất tham khảo, không thay thế cho lời khuyên của bác sĩ. Hãy đến gặp bác sĩ để được tư vấn và điều trị cụ thể.)

Giáo sư Nguyễn Lân Dũng là một trong những nhà khoa học hàng đầu Việt Nam trong lĩnh vực vi sinh vật học, với hơn 50 năm cống hiến cho giáo dục và nghiên cứu (Wiki). Ông là con trai của Nhà giáo Nhân dân Nguyễn Lân, xuất thân từ một gia đình nổi tiếng hiếu học. Trong sự nghiệp của mình, Giáo sư đã đảm nhiệm nhiều vị trí quan trọng như Chủ tịch Hội các ngành Sinh học Việt Nam, Đại biểu Quốc hội và được phong tặng danh hiệu Nhà giáo Nhân dân vào năm 2010.