“Mẹ tròn, con vuông” là lời chúc quen thuộc dành cho phụ nữ vượt cạn thành công. Nhưng bạn có bao giờ tự hỏi câu chúc này bắt nguồn từ đâu và mang ý nghĩa gì? Vì sao lại là “tròn” và “vuông” mà không phải hình dạng khác? Hãy cùng mncatlinhdd.edu.vn khám phá câu thành ngữ ý nghĩa này nhé!
Thời xưa, người ta quan niệm trời có hình tròn, đất có hình vuông. Trời như chiếc vung úp xuống đất, tạo nên không gian sinh tồn của con người. Quan niệm này bắt nguồn từ sự tích “Bánh chưng, bánh dày”. Hoàng tử Lang Liêu nằm mơ thấy tiên ông chỉ dẫn làm bánh dày tròn tượng trưng cho trời, bánh chưng vuông tượng trưng cho đất, thể hiện sự hòa hợp âm dương. Nhờ đó, hoàng tử được vua cha truyền ngôi.
“Vuông” và “tròn” dần trở thành biểu tượng của trời đất, âm dương. Sự kết hợp của “vuông” và “tròn” mang ý nghĩa về sự hòa hợp, tạo nên cuộc sống thuận lợi và hanh thông.
Trong Truyện Kiều, Nguyễn Du cũng nhắc đến “vuông, tròn” để chỉ sự vẹn toàn, tốt đẹp: “Sắn, bìm chút phận còn con/Khuôn duyên biết có vuông tròn cho chăng?”. Hay: “Trăm năm tính cuộc vuông tròn/Phải dò cho đến ngọn nguồn lạch sông”.
Do đó, “mẹ tròn, con vuông” là lời chúc người phụ nữ sinh nở an toàn, mẹ và bé đều khỏe mạnh. “Vuông” và “tròn” luôn đi cùng nhau, không thể tách rời.
Thành ngữ “mẹ tròn, con vuông” mang ý nghĩa chúc phúc cho mẹ và bé trong quá trình vượt cạn đầy gian nan, bởi “cửa sinh là cửa tử”. Lời chúc này mang lại may mắn, niềm tin và động lực cho người phụ nữ trước khi lâm bồn. Theo quan niệm tâm linh, đó còn là “vía” để mẹ tròn con vuông.
Thành ngữ “mẹ tròn con vuông” cho thấy sự phong phú và giàu đẹp của tiếng Việt. Từ một sự tích cổ, ông cha ta đã sáng tạo nên một lời chúc ý nghĩa dành cho người phụ nữ. Để hiểu rõ nguồn gốc và ý nghĩa của ca dao, tục ngữ, thành ngữ Việt Nam, chúng ta cần dành thời gian nghiên cứu và tìm hiểu sâu sắc.
Ngoài ra, còn rất nhiều thành ngữ có nguồn gốc thú vị khác:
- “Nước sông không phạm nước giếng”: Bắt nguồn từ câu “tỉnh thủy bất phạm hà thủ” của Trung Quốc, dùng để chỉ các chòm sao, không phải nước sông và nước giếng thông thường.
- “Rồng đến nhà tôm”: Xuất phát từ câu chuyện dân gian về tình bạn giữa cá chép (rồng) và tôm, thể hiện sự trân trọng tình nghĩa dù địa vị khác biệt.
Nguồn: https://mncatlinhdd.edu.vn/ Tác giả: Nguyễn Lân dũng
Giáo sư Nguyễn Lân Dũng là một trong những nhà khoa học hàng đầu Việt Nam trong lĩnh vực vi sinh vật học, với hơn 50 năm cống hiến cho giáo dục và nghiên cứu (Wiki). Ông là con trai của Nhà giáo Nhân dân Nguyễn Lân, xuất thân từ một gia đình nổi tiếng hiếu học. Trong sự nghiệp của mình, Giáo sư đã đảm nhiệm nhiều vị trí quan trọng như Chủ tịch Hội các ngành Sinh học Việt Nam, Đại biểu Quốc hội và được phong tặng danh hiệu Nhà giáo Nhân dân vào năm 2010.