Biến đổi vật lý và hóa học là gì? Ví dụ dễ hiểu nhất!

Thế nào là biến đổi vật lí?

Biến đổi vật lí là hiện tượng chất có sự thay đổi về trạng thái, hình dạng, kích thước hoặc thể tích, nhưng bản chất hóa học của chất đó vẫn được giữ nguyên. Nói cách khác, chất ban đầu không bị biến đổi thành chất khác.

Ví dụ về biến đổi vật lí:

• Sự nóng chảy của băng: Khi băng (nước ở trạng thái rắn) nóng lên, nó chuyển thành nước (trạng thái lỏng). Mặc dù trạng thái thay đổi, nhưng bản chất hóa học vẫn là H₂O.
  
• Sự bay hơi của nước: Khi nước sôi, nó chuyển thành hơi nước (trạng thái khí). Tương tự như trên, bản chất hóa học vẫn là H₂O.
  
• Cắt giấy: Khi bạn cắt một tờ giấy thành nhiều mảnh nhỏ, hình dạng và kích thước của giấy thay đổi, nhưng nó vẫn là giấy.
• Hòa tan đường vào nước: Đường tan trong nước tạo thành dung dịch nước đường. Đường vẫn giữ nguyên bản chất là đường, chỉ phân bố đều trong nước.
• Uốn cong một thanh kim loại: Khi bạn uốn cong một thanh kim loại, hình dạng của nó thay đổi, nhưng nó vẫn là kim loại đó.

Thế nào là biến đổi hóa học?

Biến đổi hóa học (hay còn gọi là phản ứng hóa học) là hiện tượng chất bị biến đổi tạo thành chất khác. Trong quá trình này, các liên kết hóa học giữa các nguyên tử bị phá vỡ và hình thành các liên kết mới, tạo ra các chất mới có tính chất khác biệt so với chất ban đầu.

Ví dụ về biến đổi hóa học:

• Đốt cháy gỗ: Khi đốt gỗ, gỗ kết hợp với oxy trong không khí tạo ra tro, khí carbonic và hơi nước. Các chất mới này có tính chất hoàn toàn khác so với gỗ ban đầu.
  
• Sắt bị gỉ: Sắt tác dụng với oxy và hơi nước trong không khí tạo thành gỉ sắt (oxit sắt). Gỉ sắt có màu nâu đỏ và dễ vỡ, khác với sắt ban đầu.
• Quá trình quang hợp của cây xanh: Cây xanh hấp thụ ánh sáng mặt trời, khí carbonic và nước để tạo ra đường và oxy. Đây là một quá trình hóa học phức tạp.
• Nấu chín thức ăn: Khi nấu chín thức ăn, các chất trong thực phẩm trải qua các phản ứng hóa học, làm thay đổi cấu trúc và hương vị của chúng.
• Sữa bị chua: Sữa để lâu ngày bị chua do vi khuẩn lactic chuyển hóa đường lactose thành axit lactic.

Phân biệt biến đổi vật lí và biến đổi hóa học

Đặc điểm	Biến đổi vật lí	Biến đổi hóa học
Bản chất	Thay đổi về trạng thái, hình dạng, kích thước, nhưng chất không đổi.	Tạo ra chất mới có tính chất khác biệt.
Liên kết hóa học	Không có sự phá vỡ hay hình thành liên kết hóa học.	Có sự phá vỡ và hình thành liên kết hóa học.
Dấu hiệu nhận biết	Dễ dàng quan sát sự thay đổi về hình dạng, kích thước, trạng thái.	Có thể có sự thay đổi về màu sắc, mùi, xuất hiện khí, kết tủa, hoặc tỏa nhiệt/ánh sáng.
Tính thuận nghịch	Thường là thuận nghịch (có thể quay trở lại trạng thái ban đầu).	Thường là không thuận nghịch (khó hoặc không thể quay trở lại trạng thái ban đầu).

Hiểu rõ sự khác biệt giữa biến đổi vật lí và biến đổi hóa học giúp chúng ta nhận biết và giải thích được nhiều hiện tượng xảy ra trong tự nhiên và trong đời sống hàng ngày. Đây là kiến thức nền tảng quan trọng trong môn Hóa học và các ngành khoa học liên quan.

Nguồn: https://mncatlinhdd.edu.vn/ Tác giả: Nguyễn Lân dũng