Table of Contents
Đỉnh cao nhất của sự phát triển cá nhân, mục tiêu mà mỗi chúng ta đều khao khát hướng tới, chính là tự hiện thực hóa.
Abraham Harold Maslow (1908 – 1970), nhà tâm lý học người Mỹ, được biết đến rộng rãi với mô hình tháp nhu cầu nổi tiếng.
Theo Maslow, con người có những nhu cầu cơ bản được sắp xếp theo thứ bậc, từ những nhu cầu thiết yếu nhất cho sự sống đến những nhu cầu cao cấp hơn về tinh thần và sự phát triển cá nhân:
- Nhu cầu sinh lý (Physiological Needs)
- Nhu cầu an toàn (Safety Needs)
- Nhu cầu được yêu thương và thuộc về (Love/ Belonging Needs)
- Nhu cầu được tôn trọng (Esteem Needs)
- Nhu cầu tự hiện thực hóa (Self-Actualization Needs)
Tư tưởng chủ đạo của Maslow xoay quanh khái niệm “Tự hiện thực hóa” – khả năng đạt đến tiềm năng cao nhất của bản thân. Điều này không chỉ giới hạn ở thành công vật chất, mà còn bao gồm sự phát triển cá nhân, sáng tạo, và sự thấu hiểu sâu sắc về bản thân và thế giới xung quanh.
Nhu cầu là những đòi hỏi, mong muốn thiết yếu của con người để đáp ứng các yếu tố tâm lý và vật chất. Nhu cầu có thể là những điều kiện cơ bản để duy trì sự sống và sức khỏe, hoặc những khát vọng cao hơn như sự thỏa mãn và phát triển bản thân.
Tháp nhu cầu Maslow là một mô hình tâm lý học nổi tiếng, mô tả các giai đoạn phát triển nhu cầu của con người theo hình kim tự tháp 5 tầng. Mỗi tầng đại diện cho một nhóm nhu cầu cơ bản, từ đơn giản đến phức tạp:
- Sinh lý (Physiological)
- An toàn (Safety)
- Quan hệ xã hội (Love/Belonging)
- Kính trọng (Esteem)
- Thể hiện bản thân (Self-Actualization)
Mô hình này được ứng dụng rộng rãi trong nhiều lĩnh vực như marketing, kinh doanh, và quản trị nhân lực.
Tháp nhu cầu Maslow có ý nghĩa quan trọng trong việc giúp chúng ta hiểu rõ hơn về bản thân và cách nhu cầu ảnh hưởng đến quyết định và hành vi. Nó cho thấy rằng con người không chỉ có nhu cầu về vật chất mà còn có những nhu cầu tinh thần và xã hội. Việc đáp ứng đầy đủ các nhu cầu ở cấp thấp hơn là tiền đề để chúng ta tiến tới những mục tiêu cao hơn.
Hệ thống phân cấp nhu cầu của Maslow thể hiện một sự thay đổi quan trọng trong tâm lý học. Thay vì tập trung vào những hành vi bất thường, Maslow tập trung vào sự phát triển của những cá nhân khỏe mạnh.
Tuy nhiên, cần lưu ý rằng thuyết tháp nhu cầu của Maslow không phải là không có những hạn chế và tranh cãi. Một số nghiên cứu cho thấy rằng việc đáp ứng nhu cầu không nhất thiết phải tuân theo một thứ tự cứng nhắc như Maslow đã mô tả.
Tháp nhu cầu Maslow được xây dựng theo thứ tự từ dưới lên trên, tương ứng với các nhu cầu từ cơ bản đến phức tạp. Bốn nhu cầu đầu tiên xuất phát từ sự thiếu hụt (Basic needs), trong khi nhu cầu thứ năm – nhu cầu cao nhất – bắt nguồn từ mong muốn tự nhiên của con người là phát triển bản thân (Meta needs).
1. Nhu cầu sinh lý (Physiological Needs)
Đây là những nhu cầu cơ bản và thiết yếu nhất của con người, bao gồm thức ăn, nước uống, không khí, giấc ngủ, quần áo và mái ấm. Việc đáp ứng đầy đủ các nhu cầu sinh lý là điều kiện tiên quyết để con người có thể tồn tại và phát triển.
5. Nhu cầu thể hiện bản thân (Self-Actualization Needs)
Vậy, nhu cầu cao nhất trong tháp nhu cầu Maslow là gì? Đó chính là nhu cầu được thể hiện bản thân (Self-Actualization Needs) – cấp độ cao nhất trong tháp nhu cầu Maslow, biểu thị sự thăng tiến và phát triển cá nhân đạt đến đỉnh cao tiềm năng của mỗi người.
Nhu cầu này không xuất phát từ sự thiếu hụt mà bắt nguồn từ mong muốn phát triển bản thân. Những người đạt đến cấp độ này thường là những người đã có những thành tựu nhất định trong cuộc sống, họ muốn được người khác thấy được trí tuệ, tiềm năng và sự phát triển của mình. Họ làm mọi việc để thỏa mãn đam mê và tìm kiếm những giá trị thực của bản thân.
Nguồn: https://mncatlinhdd.edu.vn/ Tác giả: Nguyễn Lân dũng

Giáo sư Nguyễn Lân Dũng là một trong những nhà khoa học hàng đầu Việt Nam trong lĩnh vực vi sinh vật học, với hơn 50 năm cống hiến cho giáo dục và nghiên cứu (Wiki). Ông là con trai của Nhà giáo Nhân dân Nguyễn Lân, xuất thân từ một gia đình nổi tiếng hiếu học. Trong sự nghiệp của mình, Giáo sư đã đảm nhiệm nhiều vị trí quan trọng như Chủ tịch Hội các ngành Sinh học Việt Nam, Đại biểu Quốc hội và được phong tặng danh hiệu Nhà giáo Nhân dân vào năm 2010.