Cầu Toàn Là Gì? Giải Mã Dấu Hiệu, Ưu Nhược Điểm & Cách Kiểm Soát

Cầu toàn là gì?

Cầu toàn, hay “perfectionism” trong tiếng Anh, là một đặc điểm tính cách nổi bật trong xã hội hiện đại. Vậy, cầu toàn là gì và liệu những người cầu toàn có dễ dàng đạt được thành công? Có nên theo đuổi chủ nghĩa hoàn hảo hay không? Bài viết này của mncatlinhdd.edu.vn sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về tính cầu toàn, từ định nghĩa, dấu hiệu nhận biết, ưu nhược điểm, đến cách kiểm soát để có một cuộc sống cân bằng và thành công hơn.

Cầu toàn là gì?

Cầu toàn là xu hướng đặt ra những tiêu chuẩn, yêu cầu cực kỳ cao, thậm chí khắt khe, trong mọi việc, kể cả những chi tiết nhỏ nhặt nhất. Người cầu toàn không chỉ đòi hỏi sự hoàn hảo ở bản thân mà còn kỳ vọng điều tương tự ở những người xung quanh.

Có hai nhóm người cầu toàn chính:

• Cầu toàn bình thường: Nhóm người này đặt ra tiêu chuẩn cao, nhưng vẫn linh hoạt điều chỉnh theo hoàn cảnh. Họ đơn giản là những người yêu thích sự hoàn hảo.
• Cầu toàn kiểu rối loạn thần kinh: Nhóm này thường đi kèm với các dấu hiệu bất ổn tâm lý. Họ hiếm khi hài lòng với bản thân, thường xuyên cố chấp, tự phê bình bản thân và người khác một cách gay gắt.

Liệu tính cầu toàn có lợi hay có hại? Trên thực tế, người yêu thích sự hoàn hảo thường đạt được nhiều thành tựu trong cuộc sống. Đây là một động lực tốt, giúp chúng ta có trách nhiệm hơn trong công việc. Tuy nhiên, kiểu cầu toàn rối loạn thần kinh lại tiềm ẩn nhiều nguy cơ rối loạn tâm lý và thể chất như: nghiện rượu, bệnh tim mạch, trầm cảm, rối loạn cảm xúc lưỡng cực, rối loạn ám ảnh cưỡng chế (OCD), chán ăn, thậm chí là ý định tự tử.

Những ảnh hưởng tiêu cực của tính cầu toàn

Tính cầu toàn, khi vượt quá giới hạn, có thể gây ra những ảnh hưởng tiêu cực sau:

• Trầm cảm: Đặt ra những yêu cầu quá cao khiến chúng ta dễ thất vọng, lo âu khi kết quả không đáp ứng được kỳ vọng. Mục tiêu càng bất khả thi, chứng trầm cảm càng trở nên nghiêm trọng.
• Kém thích ứng với căng thẳng: Cortisol, hormone căng thẳng, tăng cao khiến cơ thể dễ bị tổn thương về mặt tâm lý. Khả năng kiểm soát cảm xúc suy giảm, gây ra nhiều tác động tiêu cực đến sức khỏe.
• Hung hăng: Người cầu toàn dễ bất mãn khi người khác không đáp ứng được yêu cầu của họ. Cảm xúc này có thể chuyển thành tức giận hoặc bạo lực, khiến bạn trở nên nóng giận, khó kiềm chế và bị mọi người xa lánh.
• Hành động gây hại cho bản thân: Trầm cảm kéo dài có thể dẫn đến ý tưởng tự gây thương tích, rối loạn ăn uống, hoặc thậm chí là tự tử.
• Chất lượng cuộc sống kém: Trầm cảm, lo lắng, cáu gắt, bị cô lập, tự gây hại bản thân khiến cuộc sống mất cân bằng, mất niềm tin và có thể dẫn đến ý định tự tử.

Dấu hiệu thường thấy của người cầu toàn

• Luôn cố gắng kiểm soát mọi thứ: Người cầu toàn có xu hướng muốn kiểm soát mọi tình huống để hướng tới sự hoàn hảo. Họ thường ôm đồm mọi việc, kể cả khi quá sức. Họ cũng có xu hướng áp đặt trật tự lên người khác và dễ thất vọng khi không được đáp ứng.
• Xây dựng quy trình làm việc quá khắt khe: Họ thường tạo ra quy trình làm việc chi tiết đến từng milimet, tin rằng nó sẽ đảm bảo thành công. Điều này có thể gây khó khăn khi cần sự linh hoạt.
• Đo giá trị bản thân bằng kết quả công việc: Người cầu toàn thường định nghĩa giá trị bản thân dựa trên thành công. Nếu kết quả không như ý, họ dễ chán nản, tự ti. Họ thường chỉ tập trung vào những gì chưa đạt được, thúc ép bản thân quá mức.
• Ám ảnh bởi sự thất bại: Họ rất sợ thất bại, thậm chí là những sai sót nhỏ. Họ thường bảo thủ, khó tiếp thu ý kiến để thay đổi.
• Luôn có xu hướng làm hài lòng người khác: Người cầu toàn thường khao khát được khen ngợi, nên họ đặt ra những yêu cầu khắt khe để đạt được mục tiêu bằng mọi giá. Họ cảm thấy thoải mái khi làm hài lòng người khác và chính mình.
• Dễ bị ảnh hưởng bởi tác động từ môi trường: Do luôn muốn làm hài lòng người khác, họ thường bị ám ảnh bởi những lời chê bai, chỉ trích. Họ tự buộc mình phải làm tốt hơn, hoàn hảo hơn, dẫn đến lo âu, buồn chán và dễ bị suy nghĩ tiêu cực chi phối.

Kết luận

Hiểu rõ “cầu toàn là gì” là bước đầu tiên để quản lý và kiểm soát nó. Học cách cân bằng giữa стремление к совершенству và chấp nhận sự không hoàn hảo sẽ giúp bạn cải thiện chất lượng cuộc sống và các mối quan hệ. Hãy làm việc với đam mê, nhiệt huyết và cho phép bản thân được thoải mái nhất.

Nguồn tham khảo: Tổng hợp