Băng Huyết Sau Sinh: Nguyên Nhân, Dấu Hiệu & Cách Điều Trị (Chi Tiết 2025)

Băng Huyết Sau Sinh Là Gì?

Băng huyết sau sinh là một biến chứng sản khoa nguy hiểm, ảnh hưởng đến hàng triệu phụ nữ trên toàn thế giới mỗi năm. Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), có hơn 14 triệu phụ nữ bị băng huyết sau sinh, và tại Việt Nam, tỷ lệ này dao động từ 3% đến 8%, trở thành nguyên nhân hàng đầu gây tử vong ở sản phụ. Vậy, băng huyết sau sinh là gì? Bài viết này của mncatlinhdd.edu.vn sẽ cung cấp thông tin chi tiết về tình trạng này, bao gồm nguyên nhân, triệu chứng và các phương pháp điều trị.

Băng Huyết Sau Sinh Là Gì?

Băng huyết sau sinh (Postpartum Hemorrhage) được định nghĩa là tình trạng mất máu vượt quá 500ml sau sinh thường hoặc trên 1000ml sau mổ lấy thai. Lượng máu mất có thể xảy ra ồ ạt, đột ngột hoặc từ từ, khó nhận biết. Tuy nhiên, các chuyên gia tại mncatlinhdd.edu.vn nhấn mạnh rằng việc ước lượng bằng mắt thường có thể không chính xác.

Cùng một lượng máu mất đi, mức độ ảnh hưởng đến mỗi người là khác nhau, phụ thuộc vào cân nặng, tình trạng thiếu máu trước đó, hoặc đơn thai hay đa thai. Vì vậy, việc chẩn đoán băng huyết sau sinh cần dựa trên các yếu tố khách quan như mạch, huyết áp, lượng nước tiểu và chỉ số Hematocrit.

Mọi phụ nữ mang thai trên 20 tuần đều có nguy cơ bị chảy máu sau sinh. Mặc dù tỷ lệ tử vong mẹ đã giảm ở các nước phát triển, băng huyết vẫn là nguyên nhân gây tử vong hàng đầu ở các nước đang phát triển.

Phân Loại Băng Huyết Sau Sinh

Có hai loại băng huyết sau sinh chính:

• Băng huyết nguyên phát (sớm): Xảy ra trong vòng 24 giờ đầu sau sinh.
• Băng huyết thứ phát (muộn): Xảy ra từ 24 giờ đến 12 tuần sau sinh. Theo thống kê của mncatlinhdd.edu.vn, cứ 100 sản phụ thì có 2 người bị băng huyết thứ phát.

Các Yếu Tố Nguy Cơ Của Băng Huyết Sau Sinh

Một số yếu tố làm tăng nguy cơ băng huyết sau sinh bao gồm:

• Tuổi tác: Sản phụ trên 35 tuổi có nguy cơ cao hơn.
• Chỉ số khối cơ thể (BMI): Béo phì (BMI >30) làm tăng nguy cơ băng huyết lên 1.5 lần.
• Bệnh lý nội khoa: Tiểu đường type 2 làm tăng tỷ lệ băng huyết lên 34%.
• Tiền sử băng huyết sau sinh: Sản phụ đã từng bị băng huyết trước đó có nguy cơ tái phát cao gấp 2.2 lần.
• Các yếu tố trong quá trình chuyển dạ: Chuyển dạ kéo dài hoặc quá nhanh, sử dụng thuốc tăng co, cắt tầng sinh môn, tiền sản giật, tử cung quá căng (thai to, đa thai, đa ối), mổ lấy thai, nhiễm trùng ối…

Tuy nhiên, theo các chuyên gia tại mncatlinhdd.edu.vn, băng huyết có thể xảy ra ngay cả khi không có bất kỳ yếu tố nguy cơ nào.

Nguyên Nhân Gây Băng Huyết Sau Sinh

Quá trình chuyển dạ bao gồm giai đoạn cổ tử cung mở, giai đoạn sổ thai và giai đoạn sổ nhau – cầm máu. Sau khi em bé ra đời, tử cung co hồi lại để giảm thể tích. Nhau thai bong ra khỏi vị trí bám, và các cơn co của tử cung sẽ tống nhau ra ngoài.

Sau khi nhau thai được đẩy ra, tử cung sẽ co thắt, các sợi cơ đan chéo của tử cung co rút lại, siết các mạch máu ở vị trí nhau bám, tạo thành các “nút thắt sinh lý”. Tuy nhiên, nếu tử cung không co hồi được hoặc nhau không bong ra, băng huyết sẽ xảy ra.

Các nguyên nhân chính gây băng huyết sau sinh bao gồm:

1. Đờ Tử Cung

Đờ tử cung chiếm đến 80% các trường hợp băng huyết, xảy ra khi tử cung không thể co hồi sau sinh. Điều này dẫn đến việc máu chảy tự do, gây mất máu quá nhiều. Các yếu tố gây đờ tử cung bao gồm:

• Chuyển dạ kéo dài hoặc quá nhanh.
• Tử cung căng giãn quá mức (đa thai, thai to, đa ối).
• Sử dụng oxytocin hoặc thuốc gây mê toàn thân trong quá trình chuyển dạ.
• Nhiễm trùng ối, thiếu máu hoặc suy nhược.
• Rối loạn đông máu, mang thai khi lớn tuổi (trên 35 tuổi).

2. Bất Thường Bánh Nhau

Nhau bám thấp, nhau cài răng lược, hoặc nhau tiền đạo có thể gây chảy máu nhiều sau sinh. Diện tích bánh nhau lớn cũng làm tăng nguy cơ băng huyết.

3. Tổn Thương Đường Sinh Dục

Vỡ hoặc rách tử cung, âm đạo có thể xảy ra do khó đẻ, cần can thiệp thủ thuật, đẻ rơi hoặc đẻ quá nhanh.

4. Rối Loạn Đông Máu

Rối loạn đông máu có thể xảy ra trong các trường hợp như nhau bong non, thai lưu, nhiễm trùng.

Dấu Hiệu Băng Huyết Sau Sinh

Các dấu hiệu cảnh báo băng huyết sau sinh bao gồm:

• Ra máu nhiều bất thường trong 24 giờ đầu sau sinh.
• Máu chảy đỏ tươi, rỉ ra liên tục.
• Mạch nhanh, huyết áp tụt, tay chân lạnh, vã mồ hôi, da xanh xao.
• Máu ứ trong buồng tử cung làm tử cung tăng thể tích, đáy tử cung lên cao, tử cung mềm nhão.

Cách Điều Trị Băng Huyết Sau Sinh

Triệu chứng chung của băng huyết sau sinh là chảy máu nhiều sau khi sinh. Tùy thuộc vào nguyên nhân, sẽ có các triệu chứng và phương pháp điều trị khác nhau.

1. Băng Huyết Do Đờ Tử Cung

• Triệu chứng: Chảy máu ngay sau khi sổ nhau, tử cung giãn to, mềm nhão, co hồi kém.
• Xử trí:
  • Xoa bóp tử cung và dùng thuốc tăng co bóp.
  • Sử dụng thuốc co hồi tử cung như oxytocin, methylergonovine, prostaglandin.
  • Truyền máu, dịch và các chế phẩm của máu.
  • Phẫu thuật kẹp mạch máu tử cung hoặc gây tắc động mạch tử cung.
  • Cắt tử cung nếu các phương pháp trên không hiệu quả.

2. Băng Huyết Do Bất Thường Bánh Nhau

• Triệu chứng:
  • Sót nhau, sót màng: Chảy máu ngay sau khi sổ nhau, tử cung co hồi kém, máu chảy rỉ rả.
  • Nhau không bong: Nhau không bong trong vòng 30 phút sau khi sổ thai.
• Xử trí:
  • Truyền dịch tĩnh mạch ngay lập tức.
  • Dùng thuốc giảm đau và kiểm soát tử cung.
  • Dùng kháng sinh toàn thân.
  • Theo dõi mạch, huyết áp, chảy máu và co hồi tử cung.
  • Hồi sức truyền máu nếu thiếu máu cấp.
  • Bóc nhau và kiểm soát tử cung, xoa đáy tử cung, hồi sức chống choáng, cho kháng sinh.
  • Cắt tử cung nếu bị nhau cài răng lược bán phần chảy máu hoặc nhau cài răng lược toàn phần.

Kết Luận

Băng huyết sau sinh là một biến chứng nguy hiểm nhưng có thể được kiểm soát nếu được phát hiện và điều trị kịp thời. Việc hiểu rõ về các yếu tố nguy cơ, triệu chứng và phương pháp điều trị là rất quan trọng để bảo vệ sức khỏe của sản phụ. mncatlinhdd.edu.vn khuyến cáo các sản phụ nên thăm khám và tuân thủ theo hướng dẫn của bác sĩ để có một thai kỳ và quá trình sinh nở an toàn.