Nicotine Là Gì? Tác Hại & Điều Trị Nghiện Nicotine Hiệu Quả

1. Nicotine là gì?

Nicotine là một hợp chất hóa học chứa nitơ, được tìm thấy trong nhiều loại thực vật, đặc biệt là cây thuốc lá. Nicotine cũng có thể được sản xuất tổng hợp. Loại nicotine phổ biến nhất là Nicotiana tabacum, thuộc họ Cà (Solanaceae). Các loại cây khác trong họ này bao gồm ớt đỏ, cà tím, cà chua và khoai tây.

Mặc dù nicotine không trực tiếp gây ung thư hay gây hại quá mức, nhưng nó lại là một chất gây nghiện cực mạnh. Sự nghiện nicotine khiến người sử dụng phải đối mặt với những tác động có hại nghiêm trọng do việc lạm dụng thuốc lá.

2. Vì sao nicotine là chất gây nghiện mạnh?

Nicotine có tác dụng kép, vừa là chất an thần, vừa là chất kích thích. Khi tiếp xúc với nicotine, cơ thể sẽ trải qua một “cú hích”. Điều này xuất phát từ việc nicotine kích thích tuyến thượng thận, thúc đẩy giải phóng adrenaline. Adrenaline làm tăng nhịp tim, hoạt động hô hấp và huyết áp, đồng thời kích thích cơ thể giải phóng glucose. Bên cạnh đó, nicotine còn ức chế tuyến tụy sản xuất insulin, dẫn đến tăng nhẹ lượng đường trong máu.

Một trong những yếu tố quan trọng khiến nicotine gây nghiện là khả năng gián tiếp giải phóng dopamine trong các khu vực khoái cảm của não. Dopamine là một chất hóa học ảnh hưởng đến cảm xúc, vận động, cảm giác khoái lạc và đau đớn. Khi nồng độ dopamine trong não tăng lên, người dùng sẽ cảm thấy dễ chịu và thỏa mãn hơn, tương tự như khi sử dụng heroin hoặc cocaine.

Tùy thuộc vào liều lượng và cơ địa, nicotine cũng có thể có tác dụng an thần, làm dịu hệ thần kinh. Khi tiếp xúc với nicotine, con người và động vật có vú thường có biểu hiện tăng nhịp tim, tăng tốc độ tiêu thụ oxy của cơ tim và tăng thể tích tim.

3. Cơ thể tiếp nhận nicotine như thế nào?

Khi hít khói thuốc lá, nicotine nhanh chóng xâm nhập vào máu, vượt qua hàng rào máu não và đến não chỉ trong vòng 8 – 20 giây. Sau khoảng 2 giờ, một nửa lượng nicotine đã được chuyển hóa.

Lượng nicotine hấp thụ vào cơ thể phụ thuộc vào nhiều yếu tố:

• Loại thuốc lá sử dụng.
• Lượng khói thuốc hít vào.
• Việc sử dụng và loại bộ lọc.

Các sản phẩm thuốc lá nhai, ngậm hoặc xịt mũi thường giải phóng lượng nicotine vào cơ thể nhiều hơn so với hút thuốc. Nicotine chủ yếu được phân hủy tại gan.

4. Nghiện nicotine

Những người thường xuyên sử dụng nicotine và đột ngột ngừng sử dụng có thể gặp phải các triệu chứng cai thuốc, bao gồm:

• Thèm thuốc
• Cảm giác trống rỗng
• Lo lắng
• Phiền muộn
• Ủ rũ
• Cáu gắt
• Khó tập trung

Hiệp hội Tim mạch Hoa Kỳ nhận định rằng nicotine khiến việc cai thuốc lá trở nên vô cùng khó khăn, tương tự như việc cai heroin. Một nghiên cứu năm 2013 cho thấy giảm lượng nicotine trong thuốc lá có thể giúp giảm mức độ nghiện.

5. Tác hại của nicotine

Nicotine gây ra một loạt các tác dụng phụ trên nhiều cơ quan và hệ thống trong cơ thể:

• Hệ tuần hoàn: Tăng nguy cơ đông máu, xơ vữa động mạch, giãn động mạch chủ.
• Não bộ: Chóng mặt, rối loạn giấc ngủ, ác mộng, tắc mạch máu não.
• Hệ tiêu hóa: Buồn nôn, khô miệng, khó tiêu, loét dạ dày, tiêu chảy, ợ nóng.
• Tim mạch: Thay đổi nhịp tim, tăng huyết áp, co thắt động mạch vành, tăng nguy cơ đột quỵ.

Đối với phụ nữ mang thai, hút thuốc lá có thể gây ra các vấn đề trong quá trình phát triển của trẻ, bao gồm béo phì, huyết áp cao, tiểu đường tuýp 2, khó thở, các vấn đề về trí não và hành vi.

Các tác hại khác bao gồm co thắt phổi, viêm phổi, run cơ, tăng kháng insulin và đau khớp.

6. Điều trị phụ thuộc nicotine

Điều trị phụ thuộc nicotine, hay còn gọi là liệu pháp cai thuốc lá, nhằm giảm bớt sự thôi thúc sử dụng nicotine, giảm các rủi ro liên quan và cải thiện sức khỏe. Các lựa chọn điều trị bằng thuốc bao gồm:

• Liệu pháp thay thế nicotine (NRT): Sử dụng miếng dán da, thuốc xịt mũi, thuốc hít để cung cấp nicotine thay thế, giúp giảm cảm giác thèm thuốc.
• Bupropion: Ban đầu là thuốc chống trầm cảm, nhưng sau đó được phát hiện có lợi trong việc giảm cảm giác thèm nicotine.
• Varenicline (Chantix): Kích hoạt một phần các thụ thể trong não thường chỉ đáp ứng với nicotine, sau đó ngăn chặn nicotine tiếp cận các thụ thể, giảm sự thôi thúc và nguy cơ tái nghiện.

Các phương pháp điều trị khác như Clonidine và Nortriptyline có thể được sử dụng khi các phương pháp trên không hiệu quả, nhưng cần cân nhắc kỹ do có nhiều tác dụng phụ nghiêm trọng.

Để được tư vấn và điều trị hiệu quả, bạn có thể liên hệ với các cơ sở y tế uy tín để được hỗ trợ tốt nhất.

Nguồn: https://mncatlinhdd.edu.vn/ Tác giả: Nguyễn Lân dũng